BAKI, 16 sentyabr. TELEQRAF
Rusiya məktəblərində 76 milli dil tədris olunur. Bununla belə, bu dillərin üçdə birindən çoxu yox olmaq təhlükəsi altındadır.
Teleqraf xəbər verir ki, bu barədə Qazaxıstanın “Orda” portalı Rusiya mənbələrinə istinadla məlumat yayıb.
Nəşr bildirib ki, bura qazax dili də daxildir. Bu, “məhdud kənd dilləri” qrupuna daxildir: kənd yerlərində bu dil fəal işlənsə də, uşaqlara ötürülməsi zəifdir.
Rusiya Elmlər Akademiyasının Dilçilik İnstitutu dilləri qorunma səviyyəsinə görə bir neçə qrupa ayırıb.
“Nəsli kəsilməkdə olan dillər”ə vod, ijora, saam, enets, itelmen və tofa daxildir. Onların hər birində yalnız 1-dən 40-a qədər səlis danışan var. “Ünsiyyət kəsilmiş” dillərə, məsələn, idiş, karel, fin və veps daxildir. Bu dillərdə danışanların sayı 10-15 min arasında dəyişir və bunlar məktəblərdə yalnız məhdud dərəcədə tədris olunur.
Məktəb proqramında canlandırılmağa çalışılan rəsmən yox olmuş yeganə dil soyotdur. Cənubi Sibirin soyot xalqı arasında danışılırdı, amma 1970-ci illərdə tamamilə yox olub.
Rusiya Federal Ana Dilləri İnstitutunun direktor müavini Sarqilana Brızqalovanın sözlərinə görə, 76 dildən 64-ü üçün məktəb fənləri xüsusi hazırlanıb. Bu dillərdən bəziləri Şimal, Sibir və Uzaq Şərqin 20 bölgəsində tədris olunur və 46 dildə uşaq bağçası proqramları işə salınıb.
Ekspertin fikrincə, məktəbdə dilin tədrisi gənc yaşda öyrənilməsə, dilin qorunub saxlanmasını təmin edə bilməz. Uşaqlar çox vaxt məktəbə ancaq rus dilində gəlirlər. Rusiya Elmlər Akademiyasının Dilçilik İnstitutunun direktoru Andrey Kibrik xəbərdarlıq edib: “Valideynlərin iştirakı olmadan və erkən yaşda sistemli dil tədrisi olmadan bir çox dillər tədricən yox olacaq”.
