20 sentyabr, Azərbaycan tarixində əhəmiyyətli bir gündür. Bu gün, Xankəndi, Xocalı, Xocavənd və Ağdərə şəhərlərinin Azərbaycan xalqına aid olduğunu və bu ərazilərin Ermənistanın işğalından əvvəlki vəziyyətini yada salır. Bu tarix, həmçinin, münaqişənin və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizənin simvolu olaraq yadda qalır.
Xankəndi, Xocalı, Xocavənd və Ağdərə bölgələri, Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ regionunda yerləşir və bu ərazilər əsrlər boyu Azərbaycan xalqına məxsus olub. 1923-cü ildən başlayaraq, Xankəndi və ətrafı Ermənistan tərəfindən “Dağlıq Qarabağ” adlandırılsa da, bu ərazilərin tarixən və mədəniyyət baxımından Azərbaycan torpaqları olduğu heç vaxt şübhə doğurmamışdır.
1992-ci ildə baş vermiş Dağlıq Qarabağ müharibəsi zamanı, Xankəndi, Xocalı, Xocavənd və Ağdərə şəhərləri Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal edildi. Xocalı soyqırımı və bu bölgələrdəki digər münaqişələr, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda verilən şücaətli mübarizənin bir hissəsidir. Beynəlxalq təşkilatlar, xüsusən BMT, hadisələrə hüquqi qiymət verilməsində passiv qalmış və bu soyqırımı tanımamışdır. Lakin, Azərbaycan dövləti və xalqı bu cinayətləri daim gündəmdə tutmuş, Xocalı soyqırımının dünya miqyasında tanınması üçün mübarizə aparmışdır.
2020-ci il Vətən müharibəsi nəticəsində Azərbaycanın bu əraziləri bərpa etməsi, Dağlıq Qarabağın azad olunması ilə nəticələndi. Azərbaycan dövləti, münaqişə sonrası bölgələrdə infrastrukturun bərpası, evlərin tikintisi, mədəni və tarixi abidələrin qorunması istiqamətində intensiv işlərə başlamışdır.
Müharibədən sonra Xankəndi, Xocalı, Xocavənd və Ağdərə şəhərlərində həyatın normallaşdırılması, ermənilərin yaratdığı dağıntılardan sonra Azərbaycan xalqının tarixi köklərinə qayıtması istiqamətində əhəmiyyətli addımlar atılmaqdadır.
Azərbaycan, etnik müxtəliflik, dini və mədəni tolerantlıq prinsipləri əsasında bu ərazilərin inkişafını dəstəkləyir.
Xankəndi, Xocalı, Xocavənd və Ağdərə bölgələri, Azərbaycanın qərb sərhədində yerləşən strateji ərazilərdir. Bu ərazilərin nəzarətdə saxlanması, Azərbaycan üçün yalnız ərazi bütövlüyü baxımından deyil, həm də regional təhlükəsizlik və siyasi sabitlik üçün əhəmiyyətlidir.
2020-ci ildə əldə edilən sülh razılaşması və müharibənin nəticələri ilə Azərbaycan, Dağlıq Qarabağda uzunmüddətli sülhün təmin olunmasına yönəlik addımlar atır. Bu, yalnız Azərbaycanın deyil, bütövlükdə Cənubi Qafqaz regionunun sabitliyinə xidmət edir. 20 sentyabr, Xankəndi, Xocalı, Xocavənd və Ağdərə şəhərlərinin işğaldan azad edilməsi ilə əlaqədar, Azərbaycanın tarixi və milli kimliyinin gücləndirilməsi baxımından əhəmiyyətli bir gündür. Bu gün, həmçinin, Azərbaycan xalqının mübarizə əzmini, gücünü və ərazi bütövlüyü uğrunda verdiyi zəhməti təmsil edir.
Nazim Bünyatov
YAP Ağcabədi rayon təşkilatının sədr müavini
