Bir çox insanlar qəribə hal yaşanır:gecə normal yatır, lakin düz saat üçdə gözləri qeyri-ixtiyari açılır. Yenidən yuxuya getmək çətinləşir - düşüncələr qarışır, narahatlıq güclənir və səhəri yorğunluqla qarşılayır.
Bəziləri bunu mistik hesab edir, bəziləri stresslə əlaqələndirir, lakin bu hal yuxunun fiziologiyası ilə bağlıdır.
“Medicina” xəbər verirki,insan yuxusu təxminən bir saat yarım davam edən dövrlərdə qurulur. Hər bir dövr yuxuya getdiyimiz zaman dərin yuxu və sürətli göz hərəkəti (REM) mərhələsi arasında dəyişir.
Gecənin əvvəlində dərin yuxu üstünlük təşkil edir və səhərə doğru yuxular getdikcə daha çox yer tutur. Buna görə yuxuya getdikdən təxminən üç-dörd saat sonra, beynin aktiv olduğu və hər hansı bir stimulu qəbul etdiyi daha yüngül yuxu mərhələsinə daxil oluruq. Çöldəki ən kiçik səs-küy, isti otaq və ya daxili gərginlik bizi oyandıra bilər.
Bundan əlavə, saat 3:00 radələrində bədəndə hormonal səviyyələr dəyişməyə başlayır.
Oyanıqlıq hormonu olan kortizolun səviyyəsi tədricən yüksəlir və orqanizmin səhər oyanmağa hazırlaşmasına kömək edir. Ancaq insan streslidirsə, bu yüksəliş daha kəskin olur və orqanizm lazım olduğundan daha tez reaksiya verir. Nəticədə biz narahat və narahat hiss edərək oyanırıq.
. Beynəlxalq araşdırmalara görə, insanların təxminən 35-40%-i həftədə ən azı bir neçə dəfə gecənin ortasında oyanır və yenidən yata bilmir. Bu, ən çox gecənin ikinci yarısında, yuxu daha dayazlaşdıqda baş verir.
Araşdırmalar göstərir ki, bu cür oyanışlar çox vaxt ciddi xəstəliklərlə deyil, həyat tərzi, stress səviyyələri və yuxu şəraiti ilə əlaqələndirilir.
Buna baxmayaraq, davamlı gecə oyanışlarına göz yummaq olmaz. Onlar xroniki yorğunluğa, zəif konsentrasiyaya və əhval dəyişikliyinə səbəb olur. Amerika Yuxu Təbabəti Akademiyası qeyd edir ki, yuxu fazasında oyanışlar xüsusilə emosional rifaha mənfi təsir göstərir: insan əsəbi olur, stressə daha az dözümlü olur və iş yükünün öhdəsindən gəlmək iqtidarında deyil.
Niyə məhz saat 3:00?
Söhbət rəqəmlərdə deyil, bioritmlərlə təsadüfdən gedir. Normal vaxtda yatırsınızsa, təxminən üç saatdan sonra vücudunuz bir neçə dövrü tamamlayır və oyanma ehtimalı yüksək olduğu bir mərhələyə daxil olur. Buna görə də eyni "X saatı" təkrarlanır.
Günortadan sonra kofein və spirt, gecə gec saatlarda ağır şam yeməyi və ya yatmazdan əvvəl texnologiyadan istifadə gecənin ortasında oyanma riskini artırır. İkincisi, rahat mühit yaradın: sakit, qaranlıq və sərin yataq otağı və rahat döşək.
Üçüncüsü, stressi idarə edin. İstirahət təcrübələri, nəfəs məşqləri və ya sadə axşam gəzintisi gərginliyi azaltmağa və daha dərin yuxuya kömək edə bilər.
Aygün Musayeva
