Qadın hüquqlarına dair Pekin Bəyannaməsinin dünya dövlətləri tərəfindən qəbul edilməsindən keçən otuz il ərzində böyük irəliləyiş əldə edilib, lakin qadınlar və qızlar hələ də qəbuledilməz səviyyədə zorakılıq və ayrı-seçkiliklə üzləşirlər. Builki Baş Assambleyada BMT nümayəndələri əldə edilmiş nailiyyətlər üzərində düşünəcək və hələ görülməli olan böyük işlər haqqında məlumatlılığı artıracaqlar.
Hafta.az xəbər verir ki, bu gün gender bərabərliyi və qadınların səlahiyyətlərinin artırılmasına nəzarət üzrə məsul qurum olan BMT Qadınları və BMT-nin İqtisadi və Sosial Məsələlər Departamenti (DESA) həyəcan təbili çalıb: gender bərabərliyi hədəflərinin heç biri yolunda deyil.
BMT-nin “Gender Snapshot -2025” hesabatı qadınların 10 faizinin həddindən artıq yoxsulluq içində yaşadığı və 2030-cu ilə qədər daha 351 milyon qadın və qızın ağır sosial şəraitdə yaşayacağı ilə bağlı xəbərdarlıq edir. Qeyd olunur ki, təxminən 708 milyon qadın əmək bazarından kənarda qalıb, hətta işləyənlər də az maaşlı işlərə sövq edilir. Qadınlar torpağa sahib olmaqdan, maliyyə xidmətlərindən və layiqli işlərdən kənarda qalırlar - onlar inkişaf etmək üçün lazım olan vasitələrdən məhrumdurlar.
Hesabata görə, qadınlara və qızlara qarşı zorakılıq davam edir: hər üç qadından biri həyatı boyu fiziki və ya cinsi zorakılığa məruz qalır. Bundan əlavə, onların təqribən 676 milyon nəfəri münaqişə zonasından 50 kilometr məsafədə yaşayır ki, bu da 1990-cı illərdən bəri ən yüksək rəqəmdir. Bəzi ölkələrdə qadın hüquqlarına qarşı misli görünməmiş reaksiya var, onların qazancları təhlükəsi altındadır.
Buna baxmayaraq, 1995-ci ildə Pekində keçirilmiş Qadınlar üzrə IV Ümumdünya Konfransının təqdim etdiyi irəliləyişi və nə üçün onun gender bərabərliyinin irəliləyişində ən mühüm dönüş nöqtələrindən biri hesab edildiyini xatırlatmaq vacibdir. Bu tədbirdə 189 ölkənin hökumətləri yekdilliklə bəyan ediblər ki, qadınlar və kişilər arasında bərabərlik insan hüquqları məsələsi və sosial ədalətə nail olmaq üçün ilkin şərt, eləcə də inkişaf və sülh üçün zəruri və əsas amildir. Bu gün bütün dünyada qadınlar və qızlar üçün daha çox hüquqi müdafiə mövcuddur: 1995-ci ildə cəmi 12 ölkə ilə müqayisədə 193 ölkədə gender əsaslı zorakılıqla bağlı 1583 qanun qəbul edilib, 100-dən çox ölkə zorakılıqdan sağ çıxanları dəstəkləmək üçün polisə təlim keçib. İş yerində gender ayrı-seçkiliyini qadağan edən qanunlar çoxalaraq qadınların iqtisadi səlahiyyətlərini artırıb. Ödənişsiz qayğı işinin yükünü yüngülləşdirmək üçün yeni xidmətlər ortaya çıxıb və bütün təhsil səviyyələrində gender boşluqları aradan qaldırılıb. Hazırda dünyada qadınlar, sülh və təhlükəsizlik üzrə 112 milli fəaliyyət planı mövcuddur.
Bazar ertəsi keçiriləcək yüksəksəviyyəli tədbirdə üzv dövlətlərin, vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının, akademik qurumların və özəl sektorun nümayəndələri Pekin Bəyannaməsinin icrasını necə sürətləndirməyi və onun həyata keçirilməsi üçün lazım olan tədbirlər üçün resursları tapmağı müzakirə edəcəklər.
BMT bildirir ki, hökumətlər dərhal hərəkətə keçsələr, 2050-ci ilə qədər qadınlar arasında həddindən artıq yoxsulluq 9,2 faizdən 2,7 faizə endirilə bilər ki, bu da həmin ilə qədər qlobal iqtisadiyyata 342 trilyon dollar dəyər qazandıracaq. Bununla belə, paritetə nail olmaq üçün daha çox resurs ayırmaq çağırışı, ölkələrin həm bu təşəbbüslər, həm də məlumatların toplanması üçün maliyyəni kəsdiyi bir vaxta təsadüf edir. Qadın nazirliklərinin və gender bərabərliyi institutlarının yalnız yarısı kifayət qədər resurslara malikdir. “Biz indi silahlara ildə 2,7 trilyon dollar xərcləndiyi, lakin gender bərabərliyi və qadın hüquqlarına nail olmaq üçün 320 milyard dollarlıq vəsaitin olmadığı bir dünyada yaşayırıq”, -deyə təşkilatın açıqlamasında deyilir.
