Dünyanın ən yaşlı insanlarından biri olan Maria Branyasın DNA-sı üzərində aparılan araşdırma, uzun ömrün genetik sirrlərinə işıq saldı. 2024-cü ildə 117 yaşında dünyasını dəyişən Branyas, tədqiqatçılara qan, tüpürcək, sidik və nəcisdən nümunələr verərək onun fövqəladə bioloji quruluşunun öyrənilməsinə töhfə verdi.
Sherg.az xəbər verir ki, Barselonadakı Josep Carreras Lösemi Araşdırma İnstitutu rəhbərliyində aparılan tədqiqatda Branyasın genomunun yaşına görə fövqəladə gənc xüsusiyyətlər nümayiş etdirdiyi müəyyən edilib.
Nadir genetik variantların onun immun sistemi, ürək və beyin sağlamlığı ilə əlaqəli olduğu bildirilib. Həmçinin aşağı iltihab səviyyələri, güclü kardiyovaskulyar quruluş və balanslı bağırsaq mikrobioomu diqqət çəkib.
Branyasın “yaxşı” xolesterol səviyyəsinin çox yüksək, “pis” xolesterol və trigliserid səviyyələrinin isə çox aşağı olduğu qeyd edilib. Bu bioloji üstünlüklərə əlavə olaraq, onun həyat boyu sosial, əqli və fiziki olaraq aktiv qalması və Aralıq dənizi tipli qidalanması da uzun ömrün səbəblərindən biri olub.
Maraqlıdır ki, Branyasın telomerləri - xromosomların uclarını qoruyan strukturlar - olduqca qısa idi. Normalda qısa telomerlər yüksək ölüm riski ilə əlaqələndirilir, amma alimlər bunun Branyasda xərçəng hüceyrələrinin çoxalmasının qarşısını almış ola biləcəyini irəli sürüblər.
Tədqiqatın müəllifləri Eloy Santos-Pujol və Aleix Noguera-Castells bildiriblər: “Araşdırmamız göstərir ki, irəliləmiş yaş həmişə pis sağlamlıqla birlikdə gəlmək məcburiyyətində deyil.” Lakin yalnız bir nümunədən çıxış etdiklərini xatırladaraq, nəticələrin daha geniş qruplarda təsdiqlənməsinin vacib olduğunu vurğulayıblar.
100 yaşdan yuxarı əhali sürətlə artır, amma 110 yaşını keçən “super əsrliklər” son dərəcə nadirdir. Branyasın işi insan ömrünün bioloji sərhədlərini anlamaqda tədqiqatçılara unikal imkan təqdim edir. Tədqiqat “Cell Reports Medicine” jurnalında dərc olunub.
