Bəzi ölkələrdə ali təhsil yalnız dövlət universitetləri vasitəsilə həyata keçirilir və özəl universitetlərin fəaliyyətinə icazə verilmir. Bu yanaşma əsasən təhsilin dövlət tərəfindən idarə olunması, keyfiyyətin vahid standartlarla təmin edilməsi və təhsil sahəsində kommersiyalaşmanın qarşısının alınması məqsədini güdür.
AzEdu.az-ın araşdırmasına görə, belə ölkələrdə ali təhsil sistemi dövlət universitetlərinə yönəlir və vətəndaşlar üçün təhsil imkanları dövlət büdcəsi hesabına maliyyələşdirilir. Bu, tələbələr üçün təhsil haqqının nisbətən aşağı olmasını təmin edir, lakin eyni zamanda seçimin məhdud olması ilə müşayiət olunur. Tələbələr yalnız dövlət universitetlərinin təklif etdiyi proqramlar arasında seçim edə bilir, özəl universitetlərin yaratdığı alternativ ixtisaslar və tədris modelləri isə mövcud deyil.
Bu cür sistemin üstünlükləri sırasında təhsil keyfiyyətinin vahid standartlarla qorunması və dövlət nəzarətinin yüksək səviyyədə olması ön plana çıxır. Digər tərəfdən, bəzi ekspertlər hesab edirlər ki, özəl universitetlərin olmaması innovativ və fərqli tədris metodlarının tətbiqinə mane olur və tələbələr üçün beynəlxalq rəqabət imkanlarını məhdudlaşdırır.
Dünya təcrübəsində Norveç, İslandiya, Kubа və bəzi digər ölkələrdə ali təhsil sistemi əsasən dövlət universitetləri üzərində qurulub və özəl universitetlərin fəaliyyəti məhduddur. Bu ölkələrdə təhsil siyasəti dövlətin strateji qərarları ilə müəyyən edilir və təhsil standartlarının qorunmasına böyük önəm verilir.
Nəticə olaraq, özəl universitetlərin olmadığı ölkələrdə ali təhsil sisteminin əsas məqsədi dövlət nəzarəti ilə keyfiyyətli təhsilin təmin olunmasıdır. Lakin müasir dövrdə qloballaşan təhsil mühiti və beynəlxalq əməkdaşlıq tələbələr üçün daha geniş imkanların yaradılmasını zəruri edir və bu baxımdan bəzi təhsil ekspertləri özəl ali təhsil müəssisələrinin tətbiqi ilə bağlı müzakirələrin aparılmasını vacib sayırlar.
