ain.az bildirir, Bizimyol portalına istinadən.
2026-cı ilin yanvarın 1-dən etibarən Azərbaycanda hibrid və “plug-in” hibrid avtomobillərə tətbiq edilən vergi güzəştləri ləğv olunacaq. Yeni büdcə zərfində qeyd edildiyinə görə, bundan sonra yalnız tam elektrik mühərriki ilə işləyən avtomobillər Əlavə Dəyər Vergisindən (ƏDV) azad ediləcək. Bu güzəşt mexanizmi bir il müddətinə qüvvədə qalacaq. Bu qərar avtomobil bazarı və ümumi iqtisadi mühit üçün çoxşaxəli nəticələr doğura bilər.
Dövlət gəlirlərinə təsir
Vergi güzəştlərinin ləğvi ilk növbədə büdcə gəlirlərinin artırılması məqsədi daşıyır. Son illər hibrid avtomobillərin idxalı artdığı üçün dövlət bu seqmentdən ƏDV gəliri itirirdi. Güzəştlərin ləğvi nəticəsində idxal və satış əməliyyatlarından daha çox vergi toplanacaq, bu da dövlətin fiskal imkanlarını gücləndirəcək. Lakin qısamüddətli gəlir artımı uzunmüddətli perspektivdə bazarda daralma və idxal azalmaları ilə balanslaşa bilər.
Avtomobil bazarına təsir
Hibrid avtomobillər Azərbaycanda son illərdə ən çox alınan modellərdən olub. Onların əsas üstünlüyü həm yanacağa qənaət, həm də vergi güzəşti idi. Bu güzəştlərin ləğvi qiymətlərin 15–25 faiz arasında artımına səbəb ola bilər.
Qiymət artımı nəticəsində alıcıların bir hissəsi yenidən benzin və dizel avtomobillərinə yönələ bilər, çünki tam elektrik modelləri hələ infrastruktur baxımından (şarj məntəqələri, texniki xidmət) əlverişli deyil.
Yaşıl iqtisadiyyat və ekoloji təsir
Bu qərar yaşıl keçid strategiyası baxımından həm müsbət, həm də mənfi nəticələr doğura bilər. Müsbət tərəfi odur ki, güzəşt yalnız tam elektrik avtomobillərinə tətbiq olunacaq, bu, karbon emissiyasının azaldılması və tam ekoloji nəqliyyata keçidi stimullaşdırmaq məqsədi daşıyır. Amma mənfi tərəfdən, keçid çox kəskin aparıldığı üçün elektrik avtomobillərin bahalılığı və infrastrukturun tam formalaşmaması alıcı marağını azalda bilər.
İdxal strukturu və istehlak davranışı
Güzəştlərin ləğvi həm də idxalçı şirkətlərin strategiyasını dəyişəcək. Onlar ya tam elektrik modellərinə yönəlməli, ya da yüksək qiymət riskini nəzərə alaraq bazara daha az avtomobil gətirməli olacaqlar.
Bu isə avtomobil bazarında təklifin azalmasına, qiymətlərin artmasına və satış dövriyyəsinin zəifləməsinə gətirib çıxara bilər.
Uzunmüddətli iqtisadi nəticə
Uzunmüddətli dövrdə dövlət bu siyasətlə elektrikli avtomobil sənayesini təşviq etmək, həmçinin idxaldan çox yerli montaj və istehsal imkanlarını artırmaq niyyətində ola bilər. Əgər bu istiqamətdə paralel addımlar atılmasa, qərar qısamüddətli gəlir artımı ilə yanaşı istehlakçı üçün əlavə xərclər və bazar tənəzzülü yaradacaq.
Hibrid avtomobillərə vergi güzəştlərinin ləğvi büdcə gəlirlərini artırmaq baxımından məntiqli, lakin bazar və ekoloji sabitlik baxımından riskli addımdır. Bu qərarın iqtisadi təsiri əsasən elektrikli avtomobillərin infrastruktur inkişafı və dövlətin paralel dəstək siyasətindən asılı olacaq. Əgər bu istiqamətdə balanslı tədbirlər görülməsə, yaşıl keçid prosesi yavaşıya, avtomobil bazarında qiymət artımı və idxal azalmaları müşahidə oluna bilər.
Leyla Mirzə, Bizimyol.info
Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün ain.az saytını izləyin.
