"29 oktyabr 1923-cü il tarixi yalnız Türkiyə Cümhuriyyətinin elan olunduğu gün deyil, eyni zamanda bütün türk dünyası üçün azadlıq, müstəqillik və milli iradənin təntənəsi kimi əlamətdar bir gündür. Bu tarix əsrlər boyu azadlıq uğrunda mübarizə aparmış, dövlətçilik ənənələrini qoruyub saxlamış türk millətinin yenidən doğuluşunu, müasir, demokratik və dünyəvi dövlətin əsasının qoyulmasını simvolizə edir. Mustafa Kamal Atatürkün rəhbərliyi ilə reallaşan bu tarixi hadisə təkcə bir dövlətin siyasi sistemində dəyişiklik deyil, həm də türk xalqının mənəvi dirçəlişinin, milli kimliyinin və qürurunun bərpası idi. Osmanlı imperiyasının çətin bir dövrdə süqutundan sonra xalqın milli ruhunu qoruyub saxlaması və istiqlal uğrunda mübarizəyə qalxması türk tarixinin ən parlaq səhifələrindən biridir. 1919-cu ildə Samsunda başlanan istiqlal hərəkatı xalqın azadlıq istəyi ilə dövlətçilik iradəsinin vəhdətini nümayiş etdirdi. Qazi Mustafa Kamal Paşanın rəhbərliyi ilə aparılan mübarizə nəticəsində 1922-ci ildə imperiyanın son qalıqları tarixin səhnəsindən silindi və 1923-cü il oktyabrın 29-da Türkiyə Böyük Millət Məclisində "Cümhuriyyətin elan edilməsi haqqında" qərar qəbul olundu. Həmin gün Atatürk söylədi: "Əfəndilər, sabah cümhuriyyəti elan edəcəyik." Bu sözlər türk xalqının gələcək taleyini dəyişdirən və əsrlər boyu davam edəcək bir dövlət fəlsəfəsinin başlanğıcı oldu. Cümhuriyyətin elan olunması Türk xalqının öz taleyini özü müəyyən etmək iradəsinin, azad düşüncənin və xalq hakimiyyətinin qələbəsidir. Atatürk və silahdaşları bu addımla sübut etdilər ki, dövlətin gücü xalqın birliyindən və azad iradəsindən qaynaqlanır".
Bu sözləri Sonxeber.az-a Milli Məclisin deputatı Şahin Seyidzadə danışıb.
O, açıqlamasında qeyd edib ki, Cümhuriyyət ideyası ilə Türkiyə yeni siyasi, iqtisadi və sosial inkişaf mərhələsinə qədəm qoydu:
"Qısa müddətdə hüquq, təhsil, mədəniyyət, sənaye və hərbi sahələrdə geniş islahatlar həyata keçirildi. Qadınlara seçki hüququ verilməsi, latın qrafikalı əlifbanın qəbul edilməsi, təhsilin ümumiləşdirilməsi, hüquqi sistemin müasirləşdirilməsi kimi addımlar yeni Türkiyənin əsas sütunlarını formalaşdırdı. Bu islahatların məqsədi təkcə dövlətin idarəetmə formasını dəyişmək deyildi; Atatürk türk xalqının düşüncə tərzini, milli kimliyini, mənəvi dəyərlərini yenidən dirçəltmək, onu müasir sivilizasiyalar səviyyəsinə yüksəltmək istəyirdi. O, "Mənim ən böyük əsərim Cümhuriyyətdir" deməklə bu dövlət quruluşunun əbədiliyinə və xalqın iradəsinə inamını ifadə etmişdi. 29 Oktyabr Cümhuriyyət Bayramı bu gün yalnız Türkiyədə deyil, bütün türk dünyasında dərin mənəvi anlam daşıyır. Çünki bu tarix türk xalqlarının ortaq taleyinin, azadlıq ruhunun və müstəqillik əzminin təcəssümüdür. Cümhuriyyətin yaranması türk dünyasına bir nümunə göstərdi – güclü liderlik, milli həmrəylik və birlik olduğu zaman heç bir çətinlik aşılmaz deyil. Atatürkün rəhbərliyi ilə Türkiyə dövlətçiliyi öz köklərinə söykənərək modernləşmə yoluna qədəm qoydu, həm milli, həm də beynəlxalq miqyasda öz yerini və nüfuzunu möhkəmləndirdi. Bu gün Türkiyə Cümhuriyyəti 102 illik tarixində həm siyasi, həm iqtisadi, həm də mədəni sahədə böyük nailiyyətlər əldə etmiş, regionun və dünyanın aparıcı dövlətlərindən birinə çevrilmişdir. Türkiyənin uğurlu inkişaf modeli, milli maraqlara əsaslanan müstəqil siyasəti və beynəlxalq miqyasda artan nüfuzu Cümhuriyyətin banisi Mustafa Kamal Atatürkün ideyalarının canlılığını və aktuallığını bir daha təsdiqləyir. Onun "Yurdda sülh, cahanda sülh" prinsipi bu gün də Türkiyənin xarici siyasətinin əsas dayağı kimi qəbul olunur. Azərbaycan üçün 29 Oktyabr xüsusi mənəvi məna daşıyır. Azərbaycan və Türkiyə tarixən ortaq kökə, dilə, dinə, mədəniyyətə malik iki qardaş dövlətdir. Hər iki xalqın dövlətçilik taleyində oxşar səhifələr mövcuddur. 1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması və 1923-cü ildə Türkiyə Cümhuriyyətinin qurulması — bu iki hadisə türk dünyasının müasir tarixində azadlıq və istiqlal düşüncəsinin zirvəsini təşkil edir. Hər iki dövlət öz xalqının iradəsi və milli birliyi sayəsində istiqlalına qovuşdu. Bu gün Azərbaycan və Türkiyə Prezidentləri İlham Əliyev və Rəcəb Tayyib Ərdoğanın rəhbərliyi ilə qardaşlıq münasibətləri "bir millət, iki dövlət" fəlsəfəsi əsasında daha da möhkəmlənir. Azərbaycan xalqı 29 Oktyabr Cümhuriyyət Bayramını Türkiyə xalqı ilə eyni duyğularla qeyd edir, çünki bu tarix eyni zamanda ortaq mübarizənin və birgə dəyərlərin təntənəsidir. Atatürkün Cümhuriyyət ideyası bu gün türk dünyasında müasir dövlət idarəçiliyinin, milli suverenliyin və xalq iradəsinin əsas simvoluna çevrilmişdir. Türk Dövlətləri Təşkilatının yaranması, türk dövlətləri arasında iqtisadi, siyasi və mədəni əməkdaşlığın genişlənməsi də bu ortaq ideyaların davamıdır. Cümhuriyyətin ruhu bu gün türk dünyasını birləşdirən mənəvi sütun kimi yaşayır. 29 Oktyabr Cümhuriyyət Bayramı hər bir türk vətəndaşı üçün sadəcə bir təqvim tarixi deyil, həm də milli qürur və kimlik bayramıdır. Bu gün Türkiyənin şəhərləri, kəndləri, məktəbləri, dövlət idarələri bayraqlarla bəzədilir, insanlar qürurla "Ne mutlu Türküm diyene!" deyirlər. Bu ifadə təkcə bir xalqın deyil, bütün türk dünyasının birliyinin, azadlıq və müstəqillik ideallarının rəmzidir. Cümhuriyyətin 102 illiyi münasibətilə bu bayramı qeyd edən hər bir türk vətəndaşı dərk edir ki, Atatürkün idealları bu gün də yaşayır və gələcək nəsillərə yol göstərir. Dövlətçilik məsuliyyəti, vətən sevgisi, elmin və təhsilin önə çəkilməsi, qadın və gənclərin cəmiyyətin inkişafında rolu — bunların hamısı Cümhuriyyətin gətirdiyi dəyərlərdir. Sonda demək olar ki, 29 Oktyabr – Türkiyə Cümhuriyyətinin elan olunduğu gün təkcə bir dövlətin yaranması deyil, həm də türk dünyasının azadlıq və müstəqillik salnaməsinin ən parlaq səhifəsidir. Bu tarix, azadlıq uğrunda mübarizənin, milli kimliyin, dövlətçiliyin və qardaşlığın təntənəsidir. Atatürkün uzaqgörənliyi, cəsarəti və millətinə olan sonsuz sevgisi sayəsində qurulan Cümhuriyyət bu gün də türk dünyasının güc və qürur mənbəyidir. Azərbaycan xalqı Türkiyə xalqını bu müqəddəs bayram münasibətilə səmimi-qəlbdən təbrik edir, Cümhuriyyətin banisi Mustafa Kamal Atatürkü və istiqlal uğrunda canından keçmiş bütün şəhidləri ehtiramla yad edir.
Yaşasın Türkiyə Cümhuriyyəti!
Yaşasın Türk birliyi!".
