ain.az, Bizimyol saytına istinadən bildirir.
Hər ilin sonuna yaxın dünya ictimaiyyəti bir daha qədim kahinlərə, astroloji proqnozlara və qiyamət ssenarilərinə üz tutur. Bu il də istisna deyil. Sosial mediada 16-cı əsrdə yaşamış fransız astroloq və kimyagər Mişel de Nostradamusun 2025-ci il üçün yazdığı iddia edilən proqnozları geniş yayılıb. Onun “yeni müharibə”, “vəba”, “Amazonun dağılması” və “kosmosdan gələn atəş topu” kimi ifadələri xüsusilə diqqət çəkir. Lakin sual yaranır ki, bu xəbərdarlıqların arxasında nə qədər elmi və tarixi əsas dayanır? Yoxsa bu sadəcə, sosial mediada yayılan qorxu narrativlərinin bir hissəsidir?
Əvvəlcə qeyd edək ki, Nostradamus 1555-ci ildə çap olunan “Les Prophéties” adlı kitabı ilə məşhurlaşıb. O, 942 dördlük (katren) şəklində yazılmış şeirlər vasitəsilə gələcək hadisələri proqnozlaşdırmağa çalışıb. Onun dili simvolik, çoxmənalı və şərhə açıq idi. Bu səbəbdən də hər dövrün oxucusu bu katrenlərdə öz dövrünün problemlərini görür. Məsələn, XX əsrdə bu mətnlər Hitler, İkinci Dünya müharibəsi və Ay enişi ilə əlaqələndirilirdi, indi isə süjetlər iqlim böhranı, süni intellekt və kosmik təhlükələrlə bağlanır.
Mediada və sosial şəbəkələrdə 2025-ci il üçün Nostradamusa aid edilən bəzi proqnozlar aşağıdakılardır: Avropada yeni və dağıdıcı müharibə, dünyanı bürüyəcək yeni vəba və ya virus, amazon meşələrinin yanması və ya dağılması, kosmosdan gələn “atəş topu”, yəni asteroid toqquşması. Bu ifadələr, çox güman ki, Nostradamusun orijinal katrenlərinin müasir şərhləridir. Onun mətnlərində “atəşdən ulduz”, “böyük müharibə” və “xalqın xəstəliklə qırılması” kimi simvolik ifadələr olsa da, konkret tarix və hadisə göstərilmir. Beləliklə, 2025-ci il üçün yayılan bu “proqnozlar” elmi əsasdan çox, interpretativ fantaziyanın məhsuludur.
Son illər “apokaliptik kontent” sosial mediada böyük maraq doğurur. İnsanlar qeyri-müəyyən gələcəkdən qorxduqca, bu tip məlumatlara daha həssas yanaşırlar. Platformalar isə qorxu və emosional yüklü məzmunları daha çox yayır, çünki bu, baxış və müzakirə sayını artırır.
Elm indiki mərhələdə nə Avropada genişmiqyaslı müharibəni, nə asteroid zərbəsini, nə də yeni “qara vəba” epidemiyasını proqnozlaşdırır. Sosioloqlar isə bu fenomeni “kollektiv qeyri-müəyyənlik dövrlərinin simptomu” adlandırır: iqtisadi, ekoloji və texnoloji dəyişikliklər fonunda insanlar təsəllini mistik mənbələrdə axtarırlar. Bu, əslində, bəşəriyyətin qorxuya mənəvi izah tapmaq cəhdidir.
Nostradamusun adı hər dəfə böhran dövrlərində yenidən gündəmə gəlir. Onun yazdıqları bir tərəfdən insan təxəyyülünü qidalandırır, digər tərəfdən isə elmi düşüncənin sınağına çevrilir. 2025-ci il üçün yayılan “apokaliptik” proqnozlar isə daha çox sosial-psixoloji fenomen, dezinformasiya dövriyyəsi və kütləvi qorxu iqtisadiyyatı ilə bağlıdır. Əslində, Nostradamusun özü də insanları qorxutmaqdan çox xəbərdarlıq etməyə çalışırdı: gələcək dəyişkəndir, onun nəticəsi insanın öz əllərindədir.
Bu cür xəbərlərə tənqidi düşüncə ilə yanaşmaq, elmi mənbələrə istinad etmək və informasiyanın emosional deyil, rasional təhlilini aparmaq vacibdir. Çünki hər əsr öz “axır zaman”ını gözləyib, lakin dünya hələ də burada, reallıqda yaşayır.
Leyla Mirzə, Bizimyol.info
Hadisənin gedişatını izləmək üçün ain.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
