"Elmi əməkdaşlıq insan haqlarının tapdalandığı şəraitdə neytral qala bilməz..."
Qəzza müharibəsi fonunda Avropa universitetləri artıq yalnız müşahidəçi rolunda deyil, onlar siyasi mövqe nümayiş etdirir
Akademik əməkdaşlıq ən böyük sarsıntısını yaşayır
"The New York Times" nəşrinin yazdığına görə, Avropanın 50-dən çox universiteti İsrail universitetləri ilə əməkdaşlıq proqramlarını və ortaq tədqiqat layihələrini dayandırıb. Bu qərar əvvəlki illərdə möhkəm olan akademik münasibətlərin ciddi şəkildə dəyişməsi deməkdir.
Universitetlər rəsmi şəkildə bildirir ki, Qəzza müharibəsində mülki əhali arasında böyük itkilər, həmçinin beynəlxalq hüququn pozulması barədə xəbərlər onları etik mövqe tutmağa məcbur edir. Əvvəllər akademik sektor siyasi proseslərdən kənarda durmağa çalışıb.
Lakin indi universitet rəhbərlikləri qeyd edir ki, "elmi əməkdaşlıq insan haqlarının tapdalandığı şəraitdə neytral qala bilməz". Bir çox ali təhsil müəssisəsi həm professor heyətinin, həm də tələbələrin tələblərinə əsaslanaraq bu addımı atıb.
Kampusdan gələn təzyiq: tələbə və müəllimlərin mövqeyi
Qərarların əksəriyyəti universitet rəhbərliyinin daxili təzyiqlərə cavabıdır. Bir çox ölkənin kampuslarında tələbələr oturaq aksiyalar keçirib, imza kampaniyaları başladıb və rəhbərlikdən "İsrail universitetləri ilə bütün rəsmi əməkdaşlığın dayandırılması" tələb edilib.
Müəllimlər isə bəzi İsrail ali təhsil müəssisələrinin hərbi strukturlarla əməkdaşlıq etdiyini, müdafiə sənayesinə elmi dəstək verdiyini xatırladaraq, bu prosesdə iştirak etməyin etik olmadığını vurğulayıb.
Tələbə nümayəndələrinin fikrincə, universitetlərin maliyyə və intellektual resursları mülki əhaliyə qarşı hərbi əməliyyatları dolayı yolla dəstəkləməməlidir. Onlar deyir ki, akademiya "yalnız bilik yaratmaq yox, həm də məsuliyyət daşımaq" məcburiyyətindədir.
İsrailin reaksiyası və qərarın mümkün nəticələri
İsrail universitetləri və rəsmi qurumlar bu addımları "siyasi motivli diskriminasiya" kimi qiymətləndirir. Onların fikrincə, elmi əməkdaşlığın siyasiləşdirilməsi həm tədqiqatların, həm də tələbə mübadiləsinin qarşısını alacaq və Avropa elminə ziyan vuracaq.
Avropa universitetləri isə əksini düşünür. Rektorların açıqlamalarında qeyd olunur ki, məsələ siyasət deyil - məsələ insan haqları və beynəlxalq hüquqdur. Bir universitet rəhbəri belə deyib: "Elmin tərəfi var. Biz müharibənin maliyyə və intellektual zəmininə çevrilmək istəmirik".
Qərarın davamlı olması halında, Avropa ali təhsil məkanında İsraillə əlaqələrin zəifləməsi qaçılmaz görünür. Bu proses artıq tək-tək universitetlərin mövqeyi deyil, bütöv bir meylə çevrilib.
