Yeni rəqəmsal layihə qədim heykəltəraşlıq prosesinə virtual giriş imkanı yaradır…
Poliqon xəbər verir ki, elm adamları Pasxa adasında (Rapa-Nui) məşhur moai heykəllərinin oyulduğu karxananın ilk üçölçülü modelini hazırlayıblar. PLOS One jurnalında dərc olunan araşdırma dünyanın istənilən nöqtəsindən bu qədim əraziyə virtual şəkildə “səyahət” etməyə imkan yaradır və real həyatda getmək mümkün olmayan sahələri belə ətraflı görməyə şərait yaradır.
ABŞ-nin Binghamton Universitetinin tədqiqatçıları dronlardan istifadə edərək təxminən 12 min hava görüntüsü çəkib və fotogrammetriya üsulu ilə karxananın yüksək detallı 3D modelini formalaşdırıblar. Rəqəmsal model təkcə heykəllərin özünü deyil, onların hazırlanma prosesinin izlərini də nümayiş etdirir: emalatxanaları, heykəllərin yerləşdiyi sahələri və hətta qayaya “birleşmiş” yarımçıq moailəri dəqiq şəkildə görmək mümkündür.
Alimlər bildirirlər ki, bu layihə mədəni irsin qorunması baxımından mühüm addımdır. Moailərin oyulduğu krater həm təhlükəli relyefə malikdir, həm də həssas arxeoloji landşaftdır. Virtual model isə bu ərazini ziyarət etmədən öyrənməyə imkan verir və beləliklə həm tədqiqatçıların təhlükəsizliyini təmin edir, həm də abidələrin zədələnməsinin qarşısını alır.
Model qədim ada icmasının əmək təşkilatı barədə də yeni məlumatlar ortaya çıxarır. 3D təsvirlər heykəltəraşlıq işlərinin eyni vaxtda bir neçə yerdə aparıldığını göstərir. Bu isə moailərin mərkəzləşdirilmiş bir hakimiyyət tərəfindən deyil, müxtəlif qruplar tərəfindən hazırlandığını ehtimal etməyə əsas yaradır. Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, bu məlumatlar Rapa-Nui cəmiyyətinin sosial strukturu və əmək bölgüsü haqqında daha dərin anlayış əldə etməyə imkan verir.
Yeni rəqəmsal model moailərin yaradılma mərhələlərini “daşdan bütə” qədər ardıcıllıqla izləməyə şərait yaradan ilk elmi vizualizasiya kimi qiymətləndirilir və həm arxeoloqlar, həm də tarix həvəskarları üçün əhəmiyyətli mənbə rolunu oynayır.
Poliqon.info
