"İnkişaf etmiş sivilizasiyalar bizdən qaçmır, sadəcə, artıq maraqlanmırlar..."
NASA-nın Qoddard Kosmik Uçuş Mərkəzindən alim Robin Korbet hesab edir ki, biz həmişə yanlış səbəbi axtarmışıq: yadplanetlilər gizlənmir, sadəcə, onlara darıxdırıcıdır.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "tsn.ua" nəşri yazıb.
"Kosmik darıxma" nəzəriyyəsi
Biz uzun müddət inanmışıq ki, yadplanetlilərin ya nəsli kəsilib, ya da təhlükədən qaçırlar. Amma Korbetin fikrincə, səbəb daha sıradan ola bilər. Fermi paradoksu illərdir alimləri çaşdırır: əgər kainat bu qədər böyük və qədimdirsə, niyə biz hələ bir "yaşıl adam" görməmişik və ya onların radio siqnallarını eşitməmişik? Cavablar müxtəlif olub - bəziləri bədbindir (onlar özlərini məhv ediblər), bəziləri isə fantastik (rəqəmsal ölçüyə keçiblər). Korbet isə radikal gündəlikliyi nəzərə alaraq daha sadə bir izahat təklif edir.
O, düşünür ki, qalaktikamız həyatla dolu ola bilər, amma bu həyat ulduzlararası fəthə həvəs göstərmir. İnkişaf etmiş sivilizasiyalar zamanla motivasiya "tavanına" çatırlar. Daysonun nəhəng sferalarınş qurmaq və ya digər dünyalara gəmi flotiliyaları göndərmək əvəzinə, onlar sadəcə qərar verə bilər ki, bunun heç bir mənası yoxdur. Məntiq sadədir: hər hansı bir ekspansiya böyük resurs və enerji tələb edir. Əgər sivilizasiya artıq rahat həyat səviyyəsinə çatıbsa, trilyonlarla resursu riskli səyahətlərə sərf etməyə nə ehtiyac var?
Görməməzlik effekti
Korbet bu prosesi bioloji "adətlənmə" (habituasiya) ilə müqayisə edir - orqanizm təkrarlanan stimullara cavab verməyi dayandırır. Təsəvvür edin, bir sivilizasiya qonşu sistemləri araşdırıb və orada sadəcə daş, qaz və ya primitiv bakteriyalar tapıb. Zaman keçdikcə həvəs itir. İnkişaf etmiş cəmiyyətlər nəticəyə gələ bilər ki, kainat demək olar ki, hər yerdə eynidir və yeni əlaqələr heç bir yenilik gətirməyəcək.
Qorxu yox, darıxma
Beləliklə, Korbetin nəzəriyyəsinə görə, "WOW!" siqnalının olmaması bizdən qorxduqlarını və ya məhv etmək istədiklərini göstərmir. Bu, sadəcə o deməkdir ki, biz onların interstellar səyahətinə sərf etməyə dəyər qədər maraqlı deyilik.
"Yadplanetli həyatın kəşfi texnoloji səviyyəmizi ani yüksəlişə gətirməyə bilər və bizi qıcıqlandıra bilər", - alim yekunlaşdırır. Başqa sözlə, əgər bir gün zəka qardaşlarımızı tapsaq, onlar evdə oturan, bizim kimi uzaq və səs-küylü qonşularla əlaqəyə girmədən öz problemlərini həll etməyi seçən sivilizasiyalar ola bilər.
Qeyd edək ki, beynəlxalq alim qrupu son araşdırmalarda kainatımızın "Matrix" filmindəki kimi böyük kompüter simulyasiyası ola biləcəyi fikrini riyazi olaraq inkar edib. Bu ideyanı dəstəkləyənlərdən biri İlon Musk olsa da, alimlər onu yalnız mümkün olmayan deyil, fundamental olaraq qeyri-mümkün sayır.
