Valideynlərin boşanması uşağın sonrakı həyatında insult riskini əhəmiyyətli dərəcədə artıra bilər.
AzPost bildirir ki, bu, Kanada və ABŞ-dan olan tədqiqatçıların gəldiyi nəticədir. Tədqiqat PLOS One jurnalında dərc edilib.
İnsult ölüm və əlilliyin əsas səbəbi olaraq qalır. Ənənəvi risk faktorları – siqaret çəkmə, diabet və yüksək təzyiqlə yanaşı, elm adamları getdikcə erkən uşaqlıq hadisələrini də nəzərdən keçirirlər. Bu mənfi hallara zorakılıq, laqeydlik və ailə münaqişələri daxildir. Lakin boşanma uzun müddətdir ki, daha ağır travma formaları ilə birləşdirilir və bu da onun təsirini ayrıca qiymətləndirməyi çətinləşdirir.
Tyndale Universitetindən Meri Keyt Şilke, Arlingtondakı Texas Universitetindən Filip Bayden və Toronto Universitetindən Esme Fuller-Tomson adlı tədqiqatçılar qrupu daha dəqiq bir təhlil aparmaq qərarına gəldilər.
Tədqiqatçılar CDC-nin 2022-ci il üçün genişmiqyaslı Davranış Risk Faktorları Nəzarət Sistemindən məlumatlardan istifadə ediblər. Onlar səkkiz ştatdan olan 65 yaşdan yuxarı 13.205 amerikalıdan uşaqlıq hadisələri ilə bağlı əlavə suallar verən cavabları araşdırdılar. Boşanmanın təsirini müəyyən etmək üçün onların uşaqlıqda fiziki və ya cinsi istismar barədə məlumatlarını çıxarıblar.
Statistik təhlillər göstərib ki, valideyn boşanması yaşayanlarda insult riski 61% daha yüksəkdir. Bu artım məlum tibbi risk faktorlarının təsiri ilə müqayisə edilə bilər: diabet üçün risk 37%, depressiya üçün isə 76% artıb. Üstəlik, kişilər və qadınlar üçün əlaqə eyni olub.
Tədqiqatçılar bir neçə mümkün izahat veriblər. Əsas səbəblərdən biri valideyn boşanması zamanı baş verən xroniki stressdir. Bu stressə ailə münaqişəsi, iqtisadi qeyri-sabitlik və sosial təcrid daxil ola bilər. Erkən həyatda bu cür təcrübələr stress reaksiyasından məsul olan hipotalamik-hipofiz-adrenal oxu poza bilər. Bu oxun uzunmüddətli aktivləşməsi onilliklər sonra ürək-damar xəstəlikləri riskini artırır.
