Təkamülçü bioloq Cenni Qreyvesin sözlərinə görə, kişi cinsiyyətini təyin edən Y xromosomunun əcdadlarından gələn genlərin 97 faizi itirilib və bu vəziyyət davam edərsə, Y xromosomu zamanla yox ola bilər.
Y xromosomunun gələcəyi bir müddətdir elmi ictimaiyyətdə müzakirə olunur. İlk elmi hesablamalar göstərir ki, Y xromosomu uzun təkamül prosesi boyunca gen itkisinə məruz qalıb və nəzəri olaraq milyonlarla il ərzində öz funksiyasını itirə bilər.
Cenni Qreyvesin fikrincə, kişi cinsini təyin edən Y xromosomu əcdad genlərinin böyük bir hissəsini itirib. Qreyves, bu gen itkisi prosesi eyni sürətlə davam edərsə, Y xromosomunun milyonlarla il ərzində tamamilə funksiyasını itirə biləcəyini irəli sürür.
İnsanlarda cinsiyyət sperma hüceyrəsi tərəfindən daşınan X və ya Y xromosomu ilə müəyyən edilir. Y xromosomu daşıyan sperma kişi, X xromosomu daşıyan sperma isə qadın körpə formalaşdırır. Mütəxəssislər bu sistemin insan növlərində hələ də davamlı olaraq mövcud olduğunu qeyd edirlər.
Elmi ictimaiyyətdə bu mövzu ilə bağlı müxtəlif fikirlər mövcuddur. MIT-in genetiki Jenn Hughes və komandası, Y xromosomunun, xüsusən də primatlarda, uzun müddətdir sabit olduğunu və nəsli kəsilmə riskinin əvvəllər düşünüldüyü qədər yüksək olmaya biləcəyini iddia edirlər.
Bəzi gəmiricilər və məməlilər növlərində Y xromosomu tamamilə yox edilib, lakin onun cinsi təyinedici funksiyası başqa genetik strukturlarda saxlanılıb. Bu nümunələr, insanların təkamülünü anlamaq üçün mühüm məlumatlar təqdim edir.
Tədqiqatlar göstərir ki, Y xromosomunda gen itkisi sabit sürətlə irəliləmir. Alimlər, bu prosesin bəzən partlama və partlama ilə irəliləyə biləcəyini bildirirlər.
Mütəxəssislər, Y xromosomunun gələcəyini qəti şəkildə qiymətləndirmək üçün daha geniş və uzunmüddətli genetik araşdırmalara ehtiyac olduğunu vurğulayıblar. Onlar hesab edirlər ki, bu müzakirələr uzun illər boyu davam edəcək.
