Qabondakı Pahon mağarası quano əsaslı yataqların laylı quruluşu sayəsində arxeoloqlara Mərkəzi Afrikada Son Daş dövrünə aid yaxşı qorunmuş nümunələri görmək imkanı verir...
Poliqon xəbər verir ki, bu barədə Phys.org məlumat yayıb.
Qeyd olunur ki, bu, tapıntıların qorunmasını çətinləşdirən turşu torpaqlarla zəngin olan ətraf ərazilərin əksəriyyəti ilə ziddiyyət təşkil edir.
PLOS One jurnalında dərc olunmuş yeni bir araşdırma, Pahon mağarasında 1131 daş əsəri və 1045 fauna qalığı aşkar edən iki kəşfiyyat çuxurunun nəticələrini ətraflı araşdırır.
Maraqlıdır ki, o, eramızdan əvvəl 7427-ci ildən 2724-cü ilə qədər olan xronoloji dövrü əhatə edən beş stratiqrafik təbəqəyə bölünür. Mağarada tapılan 1131 daş əşyadan yalnız 985-i təhlil edilib. Bunlardan 88%-i daş alətlərin istehsalından və ya təmirindən qalan tullantılar - fraqmentlər və iti daş fraqmentləri kimi təsnif olunub. Tədqiqat müəlliflərinə görə, çəkic və cilalanmış balta fraqmenti də tapılmışdır və balta fraqmenti Atlantik Mərkəzi Afrikasında daş cilalamanın inkişafının erkən mərhələsini göstərir.
Onların dediyinə görə, daha təəccüblü kəşf mağarada tapılan daş alət istehsalı texnologiyasının 5000 ildən çox müddət ərzində sabit və sadə qalması, standartlaşdırılmış və ya ixtisaslaşmış alət növlərinin az olmasıdır. Fraqmentləri fraqment morfologiyasına görə təsnif etməklə və aşınma nümunələrini təhlil etməklə, komanda bu dövrdə alət istifadəsinin təkamülü və ya olmaması barədə məlumat əldə edə bilib.
Onlar qeyd edirlər ki, alət fraqmentlərinin və istifadə olunan materialların xüsusiyyətləri 5000 illik dövr ərzində ümumiyyətlə ardıcıl olub. Tədqiqatın müəllifləri yazırlar:
"Texnoloji təhlilə əsaslanan tədqiqatımız, tez-tez dəyişdirilməmiş alətlər kimi istifadə edilən, emal olunmamış, aşağı standartlaşdırılmış daş fraqmentləri ilə xarakterizə olunan, nisbətən sadə olsa da, tam daş emalı əməliyyatları ardıcıllığını ortaya qoyur. Bu, klassik tipologiyaya uyğun olmayan və əksinə, Mərkəzi Afrikadakı Holosendə texniki daş emalı metodlarının müxtəlifliyi fərziyyəsini təsdiqləyən bir daş sənayesidir. Holoseni mürəkkəb və standartlaşdırılmış istehsal nümunələri ilə əlaqələndirən ümumi qəbul edilmiş baxışlardan fərqli olaraq, Pahon mağarasından olan sənayelər həm tətbiqdə, həm də daş emalı bacarıqlarında dəyişkənlik və sadəlik ilə xarakterizə olunan yüksək çevik texniki sistemlər nümayiş etdirir".
Maraqlıdır ki, Pahon mağarasında tapıntılar arasında 1045 heyvan qalığı tapılıb. Bunların çoxu, ehtimal ki, mağarada təbii yolla ölən heyvanlara aid olsa da, bəziləri insan qida tullantıları kimi görünür. Tədqiqat müəllifləri qeyd edirlər ki, mağaradan sığınacaq kimi istifadə edən insanların qida tullantıları əsasən nəhəng ilbizlərin qalıqlarından, eləcə də kirpi, kol donuzları və antiloplar kimi kiçik və orta ölçülü heyvanların qalıqlarından ibarətdir.
Yarasalar mağarada ən çox rast gəlinən tapıntılar arasındadırş. Tədqiqat müəlliflərinin qeyd edir:
"Müəyyən edilmiş bütün fauna qalıqlarının ən azı 93%-i adətən mağara sakinləri olan böyük yarasalara aiddir. Rousettus cinsinə aid meyvə yarasaları yalnız SDG xəndəyində rast gəlinir, burada daha az sayda olsa da, nəhəng dairəvi yarpaqlı yarasanın (Macronycteris gigas) da mövcuddur. Mağaranın bir qədər dərinliyində nəhəng dairəvi yarpaqlı yarasa yeganə yarasa növüdür. Böyük yarasaların adətən torlardan istifadə etməklə qida üçün tutula biləcəyi məlum olsa da, biz inanırıq ki, Pahon mağarasında tapılan qalıqlar əsasən, bəlkə də yalnız təbii ölümlə ölən heyvanları təmsil edir".
Qeyd olunur ki, ümumilikdə nümunənin ölçüsü kiçikdir və bölgədə daş alətlərdən istifadənin daha da azalmasının səbəbləri ilə bağlı suallar qalır. Aşınma izlərinin mikroskopik tədqiqatları və mağarada və ya ətraf ərazilərdə əlavə qazıntılar vəziyyətin daha dərindən başa düşülməsini təmin edə bilər.
Poliqon.info
