Geosiyasi qeyri-müəyyənlik, iqtisadi parçalanma və iqlim təzyiqlərinin artdığı bir dövrdə mənalı diplomatiya artıq yalnız ritorika ilə deyil, məqsədlərin aydınlığı və vizyonların yaxınlaşması ilə müəyyən edilir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidenti Şeyx Məhəmməd bin Zayed Əl Nəhyan arasında Əbu-Dabidə keçirilən bu yaxınlarda baş tutan yüksək səviyyəli görüş müasir dövlətçiliyin ənənəvi ittifaqları necə aşıb möhkəm, gələcəyə yönəlmiş tərəfdaşlıqlar qura biləcəyinin inandırıcı nümunəsidir.
Əsasən, Azərbaycan-BƏƏ münasibətləri bu gün davamlı milli tərəqqinin şaxələndirilmiş tərəfdaşlıq, iqtisadi uzaqgörənlik və diplomatik çeviklik tələb etdiyinə dair ortaq bir anlayışı əks etdirir. İki lider arasındakı görüş sadəcə təntənəli deyildi; bu, qarşılıqlı etimada, strateji uyğunluğa və sürətlə inkişaf edən qlobal nizamda sabitliyə və inkişafa ortaq öhdəliyə əsaslanan yetkin münasibətləri simvolizə edirdi.
Prezident İlham Əliyevin liderliyi Azərbaycanın balanslı və praqmatik xarici siyasət yürütmək qabiliyyətini ardıcıl olaraq nümayiş etdirib. Son on ildə Bakı özünəinamlı regional aktyor kimi ortaya çıxıb - strateji əlaqə, enerji diplomatiyası və həm Şərq, həm də Qərblə əlaqələr vasitəsilə qlobal təsirini getdikcə daha çox formalaşdırır. Azərbaycanın yanaşması təcrid olunmayan milli maraqlar, sərtliksiz suverenlik və asılılıqsız əməkdaşlıq ilə müəyyən edilir. Bu diplomatik mövqe Azərbaycana Körfəz də daxil olmaqla, regionlar arasında mənalı münasibətlər qurmağa imkan verib.
Bu arada, Prezident Şeyx Məhəmməd bin Zayed Əl Nəhyan BƏƏ-ni 21-ci əsrin ən nüfuzlu orta güclərindən biri kimi təqdim edib. Onun rəhbərliyi altında BƏƏ regional iqtisadi mərkəzdən kənara çıxaraq diplomatiya, innovasiya, humanitar fəaliyyət və iqlim tədbirlərinə sadiq qlobal aktyora çevrilib. Onun idarəetmə fəlsəfəsi uzunmüddətli milli gücün təkcə iqtisadi artımda deyil, həm də insan inkişafında, regional sabitlikdə və qlobal əməkdaşlığa əsaslandığını dərindən anlamağı əks etdirir.
Bu iki liderlik üslubunun - Əliyevin strateji realizmi və Şeyx Məhəmmədin uzaqgörən praqmatizmi - yaxınlaşması ənənəvi ikitərəfli əlaqələrdən daha genişlənən tərəfdaşlıq üçün münbit zəmin yaradıb.
İqtisadi cəhətdən Azərbaycan və BƏƏ bir-birini tamamlayan güclü tərəflərə malikdirlər. Azərbaycanın enerji ehtiyatları, strateji coğrafiyası və diversifikasiyaya artan diqqət BƏƏ-nin investisiya təcrübəsi, qlobal maliyyə şəbəkələri və innovasiyaya əsaslanan iqtisadi modeli ilə təbii olaraq uyğun gəlir. İki lider arasında aparılan müzakirələr enerji, infrastruktur, logistika və inkişaf etməkdə olan texnologiyalar sahəsində əməkdaşlığı dərinləşdirmək üçün ortaq bir ambisiyanı vurğulayır. Əhəmiyyətli olan odur ki, bu əməkdaşlıq yalnız karbohidrogenlərlə məhdudlaşmır; o, getdikcə bərpa olunan enerji, yaşıl keçid və davamlı inkişafı əhatə edir.
Bu, xüsusilə qlobal enerji sistemlərinin dərin transformasiyaya məruz qaldığı bir dövrdə əhəmiyyətlidir. Etibarlı enerji təchizatçısı kimi təcrübəsi və artan bərpa olunan enerji ambisiyaları ilə Azərbaycan və təmiz enerji investisiyaları və iqlim diplomatiyasında qlobal lider olan BƏƏ, balanslı enerji gələcəyinin formalaşdırılmasında əməkdaşlıq etmək üçün yaxşı mövqedədirlər. Onların tərəfdaşlığı enerji təhlükəsizliyi və iqlim məsuliyyətinin qarşılıqlı olaraq istisna edilməməsinə dair güclü bir siqnal göndərir.
İqtisadiyyatdan kənarda, Azərbaycan-BƏƏ münasibətlərinin siyasi ölçüsü suverenliyə, müdaxilə etməməyə və çoxtərəfli əlaqələrə ortaq öhdəliyi əks etdirir. Hər iki ölkə qısamüddətli qazancdan daha çox qarşıdurma və sabitliyə üstünlük verir. Tez-tez dəyişkənliklə xarakterizə olunan bir bölgədə bu yanaşma sakit, konstruktiv diplomatiya modelini təklif edir - uzunmüddətli regional balansı və qlobal məsuliyyəti prioritetləşdirən bir yanaşma.
Mədəni və xalqlararası əlaqələr bu münasibətləri daha da zənginləşdirir. Həm Azərbaycan, həm də BƏƏ qlobal əlaqələrə açıq qalmaqla yanaşı, mədəni irsə, sosial birliyə və milli kimliyə böyük diqqət yetirir. Təhsil, mədəniyyət və gənclər mübadiləsi sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi qarşılıqlı anlaşmanı dərinləşdirməklə yanaşı, həm də qarşıdakı onilliklərdə bu tərəfdaşlığı davam etdirəcək yeni nəsil liderlərə sərmayə qoyacaq.
Lakin liderlik bu münasibətlərin uğurunun əsas amili olaraq qalır. Prezident İlham Əliyev Azərbaycanı mürəkkəb regional və qlobal dinamika vasitəsilə idarə etməkdə, beynəlxalq tərəfdaşlıqları genişləndirərkən milli dayanıqlığı təmin etməkdə davamlı bir mövqe nümayiş etdirib. Onun diplomatik fəaliyyəti Azərbaycanın qlobal sistemdəki yerinə inamı və gələcəyi üçün aydın bir vizyonu əks etdirir.
Digər tərəfdən, Prezident Şeyx Məhəmməd bin Zayed Əl Nəhyanın liderliyi uyğunlaşma və uzaqgörənliyi təcəssüm etdirir. Onun innovasiyaya, sosial birliyə və diplomatiyaya vurğusu BƏƏ-yə qlobal qeyri-müəyyənlikdən diqqətəlayiq şəkildə keçməyə imkan verib.
Qayser Nawab
Davamlı İnkişaf üçün Bir Kəmər və Yol Təşəbbüsünün (BRISD) sədri
