Azərbaycanın 2025-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında hindtoyuğu əti idxalı üzrə açıqlanan göstəricilər kəmiyyət azalması fonunda dəyər artımını əks etdirir. Bu dövrdə ölkəyə 1 662 ton hindtoyuğu əti idxal edilib və idxalın ümumi dəyəri 3,47 milyon ABŞ dolları təşkil edib. Statistik göstəricilər əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə fiziki həcmdə əhəmiyyətli azalma, maliyyə ifadəsində isə artım olduğunu göstərir. Bu fərq daxili tələbatdan daha çox, qlobal quşçuluq bazarında formalaşan qiymət və tədarük şərtləri ilə bağlıdır.
Son illər dünya üzrə quş əti bazarında, xüsusilə hindtoyuğu seqmentində istehsal xərclərinin artması müşahidə olunur. Yem məhsullarının bahalaşması, enerji daşıyıcılarının qiymətindəki dəyişikliklər, logistika xərclərinin yüksəlməsi və baytarlıq təhlükəsizliyi standartlarının sərtləşdirilməsi istehsalçı ölkələrdə maya dəyərini artıran əsas amillər sırasındadır. Bu proses ixracatçıların satış qiymətlərini yenidən formalaşdırmasına gətirib çıxarıb. Azərbaycanın idxal strukturunda kəmiyyət azalması, lakin dəyər artımı məhz bu qlobal qiymət dinamikasının birbaşa nəticəsi kimi qiymətləndirilə bilər.
İdxalın əsas hissəsinin Rusiya və Braziliya kimi iri istehsalçı ölkələrin payına düşməsi təsadüfi xarakter daşımır. Bu ölkələr geniş sənaye quşçuluğu infrastrukturu, stabil istehsal gücü və ixrac yönümlü bazar siyasəti ilə seçilir. Xüsusilə Rusiyadan idxalın həm dəyər, həm də fiziki həcmdə artması regional ticarət əlaqələrinin və logistik yaxınlığın üstünlüyünü ön plana çıxarır. Braziliyadan idxal olunan məhsulun həcmi azalsa da, dəyər ifadəsində artım məhsulun vahid qiymətinin yüksəlməsi ilə izah olunur ki, bu da qlobal bazarda qiymət artımının davam etdiyini göstərir.
Avropa istiqamətində idxalın azalması isə daha fərqli iqtisadi səbəblərlə bağlıdır. Avropa İttifaqı ölkələrində quşçuluq sektoru son illər həm ekoloji tələblərin sərtləşməsi, həm də heyvan rifahı ilə bağlı yeni normativlərin tətbiqi fonunda əlavə xərclərlə üzləşib. Bu amillər ixrac imkanlarını məhdudlaşdırır və qiymətlərin yüksəlməsinə səbəb olur. Azərbaycanın uzun fasilədən sonra İtaliyadan cüzi həcmdə də olsa tədarükü bərpa etməsi isə daha çox ticarət əlaqələrinin diversifikasiyası və alternativ kanalların açıq saxlanılması baxımından diqqət çəkir.
Qazaxıstan və İordaniya kimi ölkələrdən idxalın məhdud həcmdə qalması Azərbaycanın hindtoyuğu əti bazarında əsasən iri və etibarlı təchizatçılara üstünlük verdiyini göstərir. Bu yanaşma tədarük zəncirində sabitliyin qorunması və qiymət risklərinin idarə olunması baxımından praktik hesab olunur. Paralel olaraq daxili quşçuluq istehsalının mərhələli şəkildə genişlənməsi idxal ehtiyacının strukturuna təsir göstərir və bazarı daha seçici edir.
