Bu ilin yanvar-oktyabr aylarında Azərbaycanda kivi ticarətində müşahidə olunan dinamika daxili istehlak, regional ticarət əlaqələri və təkrar ixrac imkanları baxımından diqqətçəkən mənzərə yaradır. Rəsmi statistikaya əsasən, ölkə bu dövrdə 1,89 milyon ABŞ dolları dəyərində 2 539 ton kivi idxal edib ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə dəyər ifadəsində 10 faiz, kəmiyyət baxımından isə 12 faiz azalma deməkdir. Eyni zamanda ixrac göstəricilərində fərqli tendensiya formalaşıb və kivi ixracının dəyərində əhəmiyyətli artım qeydə alınıb.
Qlobal kivi bazarında son illər istehsal və ticarət balansları dəyişməkdədir. Yeni Zelandiya və Çili kimi ənənəvi ixracatçı ölkələrdə məhsuldarlığın artması fonunda regional bazarlarda rəqabət güclənib, eyni zamanda logistika və iqlim amilləri qiymət və tədarük həcmlərinə təsir göstərib. Azərbaycanın idxal strukturunda isə İran əsas tədarükçü mövqeyini qorumaqda davam edir. Cari dövrdə idxal olunan kivinin böyük hissəsi məhz bu ölkənin payına düşür. Lakin həm dəyər, həm də kəmiyyət baxımından İrandan idxalın azalması daxili bazarda alternativ mənbələrə marağın artdığını və tədarükün daha çevik mexanizmlərlə tənzimləndiyini göstərir.
İdxalın ümumi azalması bir neçə amillə izah oluna bilər. Bir tərəfdən, istehlak bazarında mövsümi dəyişikliklər və alternativ meyvələrə tələbatın artması rol oynayır. Digər tərəfdən, qiymət həssaslığı və logistika xərclərinin optimallaşdırılması idxal həcmlərinə birbaşa təsir göstərir. Bu kontekstdə Çili, Çin və İtaliya kimi ölkələrdən idxalın artması diqqət çəkir. Xüsusilə Çindən idxalın həm dəyər, həm də həcm baxımından kəskin artımı tədarük coğrafiyasının genişləndiyini göstərir. Bu, bazarın yalnız bir ölkədən asılı olmaması baxımından müsbət tendensiya kimi qiymətləndirilə bilər.
İdxal azalmasına paralel olaraq ixrac göstəricilərində fərqli dinamika müşahidə olunur. Hesabat dövründə Azərbaycan 478,3 min ABŞ dolları dəyərində 423 ton kivi ixrac edib. Həcm baxımından azalma olsa da, dəyər ifadəsində 42 faizlik artım məhsulun ixrac qiymətlərində və ya ixrac olunan kivinin keyfiyyət və çeşid strukturunda dəyişiklik olduğunu göstərir. Bu, Azərbaycanın kivi ticarətində təkcə istehlakçı deyil, eyni zamanda regional distribyutor rolunu da qismən yerinə yetirdiyini nümayiş etdirir.
İxracın əsas istiqaməti ənənəvi olaraq Rusiya bazarı olaraq qalır. Bununla belə, Ukrayna, Qazaxıstan və xüsusilə Latviyaya tədarüklərin həyata keçirilməsi coğrafi genişlənmə baxımından əhəmiyyətlidir. Son 14 ildə ilk dəfə Latviyaya kivi ixracının reallaşması Azərbaycanın Baltik regionuna çıxış imkanlarının formalaşdığını göstərir. Bu, kivi kimi tez xarab olan məhsullar üçün logistika və saxlama imkanlarının tədricən təkmilləşdiyini də dolayısı ilə təsdiqləyir.
