"Ukraynanın hava hücumundan müdafiəsi və "Shahed"lərlə mübarizədə yeni mərhələ..."
Ukrayna səmasında getdikcə intensivləşən dron döyüşləri təkcə texnologiya yarışması deyil, həm də həyatla ölüm arasında seçimdir.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "The Telegraph" nəşri yazıb.
Nəşr qeyd edir ki, son aylarda Rusiya bir gecədə 500-ə qədər "Shahed" tipli pilotsuz uçuş aparatı buraxa biləcək gücə çatıb. Bu, Ukraynanın hava hücumundan müdafiə (HHM) sisteminə misilsiz təzyiq yaradır. Artıq söhbət sadəcə raketlərdən və radar sistemlərindən yox, həm də dronların dronlara qarşı mübarizəsindən gedir.
"Shahed"lər təkamül edir, Ukrayna da buna uyğunlaşır
İranın "Shahed-136" texnologiyasını Rusiyaya ötürməsindən sonra bu dronlar modernləşdirilərək "Geran-2" adı altında Rusiyada istehsal olunur. Onlara yeni naviqasiya sistemləri, kameralar, süni intellektlə yönləndirmə modulları və hətta SIM kartlı rabitə texnologiyaları əlavə edilib. Onlar artıq təkcə partlayıcı daşıyan deyil, həm də kəşfiyyat, idarəetmə və əlaqə funksiyalarını yerinə yetirən platformalara çevrilib.
Zərbə dəstəsinə qarşı mobil müdafiə
Ukrayna "Shahed" hücumlarına qarşı çoxşaxəli bir müdafiə strategiyası qurub. Mobil atəş qrupları (MAQ) bu taktikanın əsas elementidir. Onlar "Shahed"ləri ən effektiv şəkildə vuran vahidlər sayılır: gecələr pickup tipli maşınlarda yerləşdirilmiş iriçaplı pulemyotlar, termal kameralar və portativ zenit-raket kompleksləri ilə hərəkət edir. Statistikaya görə, bu qruplar "Shahed"lərin 80 faizinə qədərini zərərsizləşdirə bilir.
Lakin dronlar uçuş yüksəkliklərini artırdıqca pulemyotların təsiri azalır. Bu zaman zenit topları, "Gepard" sistemləri və PUA-ları məhv edə bilən döyüş təyyarələri, o cümlədən MiQ-29 və yaxın gələcəkdə F-16-lar dövriyyəyə girir. Bununla yanaşı, radioelektron mübarizə (REM) sistemləri də GPS siqnallarını pozaraq düşmənin idarəetmə kabiliyyətini məhdudlaşdırır.
Dronlara qarşı dronlar: yeni era başlayır
Ukraynanın yenicə təşkil olunan HHM bölmələri indi "dron-perexvatçik" adlanan xüsusi pilotsuz qırıcılarla təchiz olunur. Bu dronlar ya operativ idarəetmə, ya da süni intellektlə çalışaraq hava hədəflərini müəyyən edir və məhv edir. Onlar xüsusilə "Shahed" kimi yavaş uçan, aşağı hündürlükdə hərəkət edən PUA-lara qarşı səmərəlidir.
Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin sözçüsü Yuri İqnat bildirir ki, bu dronlar ilkin mərhələdə əsasən düşmən kəşfiyyat vasitələrini - "Orlan", "Zala" və "SuperCam" kimi sistemləri məhv etmək üçün nəzərdə tutulub. İndi isə onlar getdikcə daha geniş miqyasda "Shahed"lərə qarşı tətbiq olunur və artıq yüzlərlə vurulmuş hədəf qeydə alınıb.
Tək silah deyil, kompleks yanaşma da vacibdir
Hərçənd, İqnatın sözlərinə görə, dron-qırıcılar möcüzəvi həll deyil və bütün HHM sistemini əvəz edə bilməz. Çünki onların fəaliyyət radiusu məhduddur, pis hava şəraitində təsirsizdirlər və hər "Shahed" üçün ən azı bir dron və bir operator tələb olunur. Üstəlik, düşmən hədəfini və trayektoriyasını dəyişdikcə bu müdafiə vasitələrinin çevikliyi və sayı da artırılmalıdır.
Ukrayna hazırda həm Qərbdən HHM sistemləri, məsələn, "Patriot" və SAMP/T kompleksləri gözləyir, həm də daxildə öz "ev tapşırığını" yerinə yetirərək effektiv, ucuz və lokal istehsallı müdafiə texnologiyaları yaradır. Hədəf - mümkün qədər çox dronu minimum xərclə zərərsizləşdirməkdir.
Sonda nə olacaq?
Ukrayna səmasında mübarizə yalnız raketlərlə deyil, dronların sürəti, REM gücü, MAQ-nin çevikliyi və süni intellektlə işləyən qırıcıların dəqiqliyi ilə ölçülür. Düşmən hər yeni "Shahed"lə oyun qaydalarını dəyişməyə çalışdıqca, Ukrayna da cavab verməyə davam edir - bu, XXI əsrin hibrid döyüşlərinin səma üzərindəki cəbhəsidir.
