Avropa İttifaqının Rusiyaya qarşı 18-ci sanksiyalar paketinin üçüncü ölkələrə necə təsir edəcəyi ilə bağlı müzakirələr davam edir. 105 “kölgə donanması” tankerinə tətbiq edilən məhdudiyyətlər və Hindistanda Rusiya investisiyalarına tətbiqlənən sanksiyalar xüsusilə diqqəti cəlb etsə də, bəzi rusiyalı ekspertlər Türkiyənin də dolayısı ilə təsir edə biləcəyini düşünürlər. Ekspertlər vurğulayırlar ki, Türkiyə neft emalı zavodları bu müddət ərzində ABŞ-ın ikinci dərəcəli sanksiyalarından ehtiyat edərək Rusiyadan neft alışını azalda bilər.
Hafta.az-ın yazdığına görə, 2023-cü il embarqolarından sonra Türkiyə Rusiyadan neft idxalını 3 dəfə artırıb. 2021-ci illə müqayisədə artım 9,5 milyon ton olub və bu həcmin böyük hissəsi Avropaya təkrar ixrac edilib. Lakin Aİ-nin yeni paketi Türkiyə neft emalı zavodlarının bu sistemə görə sanksiyalara məruz qalması riskini artırır.
Enerji analitiki Aleksey Qromov qeyd edir ki, Türkiyə neft emalı zavodları qiymət həddini pozmamaq üçün artıq 2024-cü il ərzində Rusiyadan alışları bir neçə dəfə dayandırıb. Odur ki, yeni paketin tətbiqi ilə Türkiyənin bu sektorda alışlarında daha ciddi azalma olacağı gözlənilir.
Hindistan kimi əsas alıcılar Rusiya neftindən asılılığını qoruyub saxlasalar da, qiymətlərin aşağı salınması tələblərini artıraraq Rusiyaya iqtisadi təzyiqləri gücləndirirlər. Türkiyə tərəfində vəziyyət daha mürəkkəbdir. Bildirilir ki, Türkiyə neftayırma zavodları ABŞ-ın ikinci dərəcəli sanksiyalarına görə tərəddüd edir və bu, Rusiya tədarükçülərini gələcək müqavilələrdə daha az cəlbedici edə bilər. Bu, Rusiyanın ikinci ən böyük enerji müştərisi olan Türkiyə ilə enerji ticarətində əhəmiyyətli daralma riski yaradır.
Ekspertlərin fikrincə, Rusiyanın neft ixracının 13-15 faizi Türkiyə və buna bənzər ölkələrə gedir. Hətta bu sektorda azalma Rusiya büdcəsinə ciddi təsir göstərəcək. Üstəlik, Aİ-nin təklif etdiyi yeni qiymət tavanı 47 dollar/barel Moskvanın büdcə planında proqnozlaşdırılan 55 dollar/bareldən də aşağı düşüb. Bəzi hesablamalar göstərir ki, Rusiya 1,5 trilyon rubla qədər əlavə büdcə itkisi ilə üzləşə bilər.
