"ABŞ koordinasiya ilə kifayətlənir, Avropa isə hərbi və maliyyə məsuliyyəti daşıyacaq..."
ABŞ və Avropa ölkələri Ukraynanın təhlükəsizliyi üçün yeni mexanizmlər üzərində işləyir.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "Reuters" agentliyi məlumat yayıb.
Yeni planların mahiyyəti
Məlumatda deyilir ki, Pentaqon rəhbərliyi və Avropa müttəfiqləri bir neçə gün Vaşinqtonda görüşərək, təhlükəsizlik zəmanətlərinin necə qurulacağı barədə müzakirələr aparıb. Mənbələrin bildirdiyinə görə, Avropa ölkələri istənilən hərbi qüvvələrin "şir payını" təmin edəcək. ABŞ isə əsasən koordinasiya və idarəetməni öz üzərinə götürəcək, amma faktiki öhdəlikləri minimum səviyyədə saxlayacaq. ABŞ-ın hava dəstəyi isə əlavə hava hücumundan müdafiə sistemlərinin verilməsi və ya məhdud hava dəstəyinin göstərilməsi kimi müəyyən hallarda nəzərdə tutulur.
Avropanın üzərinə düşən məsuliyyət
ABŞ rəsmiləri açıq şəkildə bəyan edib ki, Ukraynanın təhlükəsizliyi məsələsində əsas yük Avropanın üzərinə düşəcək. Müdafiə nazirinin müavini Elbric Kolbi dəfələrlə vurğulayıb ki, Amerika tam öhdəlik götürmək niyyətində deyil. NATO diplomatlarının sözlərinə görə, Vaşinqtonun mövqeyi Avropanı daha çox hərəkətə məcbur edir: "Görünən odur ki, bütün məsuliyyət bizim üzərimizdədir".
Bu yanaşma Avropa paytaxtlarında qarışıq reaksiyalar doğurub. Bir tərəfdən, Fransa prezidenti Emmanuel Makron və Britaniya baş naziri Kir Starmer Donald Trampın əvvəlki bəyanatlarını - ABŞ-ın müəyyən şərtlərlə təhlükəsizlik zəmanətlərində iştirak edə biləcəyini diplomatik qələbə kimi qiymətləndirib. Digər tərəfdən isə, konkret öhdəliklərin olmaması Avropanı narahat edir.
Trampın mövqeyi və məhdud dəstək
Donald Tramp Alyaskada Putinlə görüşündən sonra avropalı liderlərə ABŞ-ın "NATO-nun 5-ci maddəsinə bənzər" zəmanətlər üzərində düşünə biləcəyini deyib. Lakin o, həm də açıq şəkildə ABŞ qoşunlarının Ukraynaya göndərilməsini istisna edib. Ən çox ehtimal edilən dəstək forması ABŞ qırıcılarının Polşa və ya Rumıniyada yerləşdirilməsi ilə məhdudlaşdırılmış hava patrulu olub, lakin bu ideya da konkret qərara çevrilməyib.
Maliyyə məsələsi və yekun nəticə
ABŞ-ın vitse-prezidenti Cey Di Vensin dediyi kimi, Avropa ölkələri yalnız hərbi deyil, maliyyə baxımından da "şir payını" ödəməli olacaq. Bu, Avropa üçün həm siyasi, həm də iqtisadi baxımdan böyük sınaqdır. Beləliklə, Ukraynaya veriləcək zəmanətlər NATO-nun tam kollektiv müdafiə mexanizmi səviyyəsində olmayacaq. ABŞ minimal rolda qalmaq niyyətindədir, əsas yük isə Avropanın çiyinlərinə düşür. Bu isə Avropanı həm öz təhlükəsizlik arxitekturasını yenidən düşünməyə, həm də Vaşinqtondan asılılığını azaltmağa məcbur edir.
