Bakı. Trend:
Qlobal siyasətdə artan təlatümlər və artan iqtisadi çağırışlarfonunda Türk Dövlətləri Təşkilatına daxil olan ölkələr qarşılıqlıəlaqələrin gücləndirilməsinə diqqət yetirirlər. Bu prosesinmərkəzində son illər təkcə assosiasiyanın təsisçilərindən biri kimideyil, həm də strateji gündəliyi müəyyən edən platforma kimifəallıq nümayiş etdirən Azərbaycan dayanır. Son illər göstərdi ki,Bakı getdikcə türk dünyası daxilində iqtisadi, nəqliyyat və siyasiinteqrasiyanın istiqamətlərini müəyyən edən qərarların qəbulu vəstrateji planlaşdırma mərkəzinə çevrilir.
Prezident İlham Əliyev “Əl-Ərəbiyyə” telekanalına müsahibəsindəBakının türk inteqrasiyası institutunun inkişafı ilə bağlı ilkgündən aydın mövqe tutduğunu vurğulayıb.
"Bu, bir növ ölkələr qrupu, məşvərət qrupu, şura kimi başladı,amma sonra dəyişdi. Təşkilat böyük potensiala malikdir. BizimTürkiyə ilə indi çox yaxın əlaqələrimiz var. İndi biz prezidentƏrdoğanla mənim 2021-ci ildə Şuşada imzaladığımız, bizi hərbi vəsiyasi müttəfiqlər edən Müttəfiqlik Münasibətləri Bəyannaməsinəəsaslanırıq".
Hüquqi baxımdan bu, təkcə hər iki ölkə üçün deyil, bütün türkdünyası üçün mühüm amildir. Keçən il biz Özbəkistanla müttəfiqlikmünasibətləri haqqında müqavilə imzaladıq. TDT-in digər üzvləri ilədə strateji tərəfdaşlıq haqqında sazişlər və ya bəyannamələr var”,- deyə dövlət başçısı qeyd edib.
Müntəzəm keçirilən sammitlər və nazirlərin görüşləri birləşənərazi icmalarının inkişafında Azərbaycanın artan təsirinitəsdiqləyir. 2024-cü ildə məhz Şuşada davamlı inkişaf, logistika vəiqlim gündəliyinə xüsusi diqqət yetirilən Qarabağ Bəyannaməsi qəbuledildi. 2025-ci ildə oxşar müzakirə Budapeştdə baş tutdu, buradanəqliyyat əlaqəsi və təhlükəsizlik məsələləri ön plana çıxdı.
Sektor görüşləri də əhəmiyyət kəsb edir. Bu ilin may ayındaBakıda TDT ölkələrinin daxili işlər nazirləri keçirilib. Əsas mövzutransmilli təhdidlərə qarşı mübarizə və asayişin möhkəmləndirilməsiolub ki, bu da əməkdaşlığın üfüqlərinin iqtisadiyyat vənəqliyyatdan kənarda genişləndiyini göstərir.
Prezident İlham Əliyevin haqlı olaraq qeyd etdiyi kimi, TDTölkələrini ümumi köklər birləşdirir və bu, təşkilatı unikaledir.
"Digər beynəlxalq təşkilatlara nəzər salsaq, onların heç dəhamısını ortaq etnik komponent birləşdirmir. Bəli, biz fərqlixalqlarıq, amma hamımızın ortaq kökləri var, türk etnik qrupunagedib çıxır. Bundan əlavə, bizdə artan əhali var ki, bu da hər birölkə üçün mühüm amildir. Bu, iqtisadi inkişafla dəstəklənəndəüstünlükdür”, - deyə dövlət başçısı vurğulayıb.
Azərbaycanın lider olduğu əsas sahələrdən biri də tranzitmarşrutlarının inkişafıdır. Ölkə Mərkəzi Asiyanın Avropabazarlarına çıxışı üçün əsas mərkəz kimi görünür.
Təkcə son iki onillikdə Azərbaycanda 21 min kilometrdən çoxavtomobil yolu, 1500 kilometrdən çox dəmir yolu, yüzlərlə körpü vətunel tikilib və yenidən qurulub. Şimal-Cənub, Orta Dəhliz,Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu və Bakı Beynəlxalq Dəniz Limanılayihələri ölkəmizin beynəlxalq logistikadakı mövqeyini xeyligücləndirib.
"Bu gün biz dəhlizlərdən danışanda diqqətdən kənarda qalabilmərik. Bu, mümkün deyil. Bizim ərazilərimizdən, obyektlərimizdənistifadə edilməlidir. Həmçinin, təşkilata üzv olan bütün ölkələrdəsiyasi sabitliyin təmin olunması, bütün ölkələr arasında dostluqmünasibətlərinin qurulması vacibdir ki, bu da təşkilatı, həqiqətən,unikal edir. Ona görə də biz bunu gücləndirməliyik və bunu konkretlayihələr, enerji, nəqliyyat, mədəniyyət layihələri ilə bağlıinvestisiyalar vasitəsilə həyata keçirməliyik”, - Prezident İlhamƏliyev qeyd edib.
Bu məntiqdə Zəngəzur dəhlizinin xüsusi yeri var. Əvvəllər yalnızkonsepsiya şəklində mövcud olan şey tədricən maddi infrastrukturaçevrilir: Azərbaycan ərazisində dəmir yolu xətti tamamlanmaqüzrədir və 2026-cı ilin yazına kimi onun ilkin ötürücülükqabiliyyəti ildə 15 milyon ton yük təşkil edəcək. Bu layihəregionun nəqliyyat əlaqələrini gücləndirməklə yanaşı, Azərbaycanınetibarlı iqtisadi və enerji sabitliyi mərkəzi kimi rolunutəsdiqləyir.
Növbəti mərhələ Qafqaz Birləşmiş Ərazilərinin 2025-ci ilinpayızında Qəbələdə keçiriləcək sammiti olacaq. Burada nəqliyyatinteqrasiyası, gömrük prosedurlarının unifikasiyası və yaşılmaliyyələşdirmənin inkişafı üçün təlimatların müəyyən ediləcəyigözlənilir.
Dövlət başçısı təşkilatın daha geniş missiyasını açıqladı:“Bizim baxışımız TDT-ni beynəlxalq arenada təkcə daxiliproblemlərimizlə məşğul olmayacaq, həm də beynəlxalq arenadasabitləşdirici, müsbət rol oynaya biləcək qlobal oyunçuyaçevirməkdir. Eyni zamanda, o, qonşularına imkanlar yaradacaq, beləgeniş ərazidə heç kimə təhlükə olmayan, əksinə, çoxlarına imkanverən güclü birlik qurmaq mümkün olduğunu nümayiş etdirəcək”, -Prezident İlham Əliyev vurğulayıb.
Azərbaycanın TDT daxilindəki rolu simvolik və ya rəsmifəaliyyətdən çox-çox kənara çıxır. Ölkə bütün assosiasiyanınstrateji gündəliyinin formalaşmasına təsir göstərə bilən əsltəşəbbüslər mərkəzinə çevrilir.Nəqliyyat və enerji infrastrukturulayihələri ölkənin beynəlxalq ticarət və regional sabitlik üçünəsas mərkəz kimi mövqeyini gücləndirir.
Prezident İlham Əliyevin siyasi iradəsi Azərbaycana TDTçərçivəsində strateji gündəliyi müəyyən etməyə və türk dünyasınıbirləşdirən əsas infrastruktur layihələrini irəli sürməyə imkanverir. Dövlət başçısının rəhbərliyi sayəsində assosiasiya regiondaxilində öz mövqelərini möhkəmləndirməklə yanaşı, beynəlxalqaləmdə nüfuzlu oyunçuya çevrilmək şansı da əldə edir.
Azərbaycan nümayiş etdirir ki, TDT ölkələri ümumi məqsədlərətrafında birləşdirməyə, iqtisadi inkişafı stimullaşdırmağa vəbeynəlxalq siyasətdə sabitləşdirici təsir göstərməyə qadir olannüfuzlu təşkilat kimi qlobal arenaya çıxa bilər. Bakının mövqeyigöstərir ki, türk dünyasının möhkəm birliyi təkcə daxili əməkdaşlıqaləti deyil, həm də bütün regionda qonşular və tərəfdaşlar üçünimkanlar yaratmaq üçün mənbədir.
