Son günlər İran mediasında və sosial şəbəkələrdə məcburi hicabın ləğvi ilə bağlı yayılan xəbərlər ictimai müzakirələrə səbəb olub.
Məlumatlarda bildirilir ki, artıq İranda hicab taxmaq məcburiyyəti yoxdur və bu qaydanı pozanlara qarşı cəza tədbirləri tətbiq edilməyəcək. Xəbərlərin mənbəyi kimi İran Məsləhət Şurasının üzvü Məhəmmədrza Bahonərin sözləri göstərilir. Lakin bu məlumat tam şəkildə reallığı əks etdirmir.
Modern.az xÉ™bÉ™r verir ki, MÉ™hÉ™mmÉ™drza BahonÉ™r mÉ™tbuata açıqlamasında bildirib ki, “Hicab vÉ™ Ä°ffÉ™t” qanununun icrası hüquqi baxımdan mümkün deyil, çünki Ali Milli TÉ™hlükÉ™sizlik Åžurası qanunun rÉ™smi elan olunmasını dayandırıb.
Onun sözlərinə görə, hazırda bu qanuna əsaslanan cərimə və cinayət tədbirləri həyata keçirilmir və bu barədə polisə də məlumat verilməlidir.
Lakin BahonÉ™rin bu açıqlaması hicabın tam ləğv olunduÄŸu anlamına gÉ™lmir. BelÉ™ ki, “Hicab vÉ™ Ä°ffÉ™t” qanunu hazırda icra olunmasa da Ä°randa hicab mÉ™cburiyyÉ™tini tÉ™sbit edÉ™n É™sas hüquqi baza hesab edilÉ™n Ä°slam CinayÉ™t MÉ™cÉ™llÉ™sinin 638-ci maddÉ™si qüvvÉ™dÉ™ qalır. Bu maddÉ™ ictimai yerlÉ™rdÉ™ hicab taxmamağı “ictimai É™dÉ™bÉ™ zidd davranış” kimi müəyyÉ™n edir vÉ™ inzibati cÉ™za tÉ™dbirlÉ™ri nÉ™zÉ™rdÉ™ tutur.
Qeyd edÉ™k ki, “Hicab vÉ™ Ä°ffÉ™t” qanunu 2023-cü ildÉ™ parlamentdÉ™ qÉ™bul olunub, 2024-cü ildÉ™ tÉ™sdiqlÉ™nmÉ™si gözlÉ™nilirdi. Qanun hicab qaydalarına É™mÉ™l etmÉ™yÉ™nlÉ™r üçün sÉ™rt sanksiyalar nÉ™zÉ™rdÉ™ tutur. Onlar arasında cÉ™rimÉ™lÉ™r, hÉ™bs, sÉ™yahÉ™t qadaÄŸaları, iÅŸ yerlÉ™rinin baÄŸlanması vÉ™ hÉ™tta ictimai nÉ™zarÉ™t sistemlÉ™rinin yaradılması kimi mexanizmlÉ™r vardı. Qanun ictimai É™dÉ™b vÉ™ É™xlaq normalarını qorumaq mÉ™qsÉ™di ilÉ™ tÉ™qdim olunsa da, hÉ™m ölkÉ™ daxilindÉ™, hÉ™m dÉ™ beynÉ™lxalq müstÉ™vidÉ™ ciddi narazılıqlara sÉ™bÉ™b olmuÅŸdu. Ali Milli TÉ™hlükÉ™sizlik Åžurasının qÉ™rarı ilÉ™ qanunun icrası 2025-ci ilin yazında dayandırılıb. RÉ™smilÉ™r bu addımı ictimai gÉ™rginliyin artmasının qarşısını almaq üçün atıblar. Qanunun tÉ™tbiqinin dayandırılması ölkÉ™dÉ™ yeni cÉ™za tÉ™dbirlÉ™rinin icrasını müvÉ™qqÉ™ti olaraq mümkünsüz edib.
İran Məsləhət Şurası isə bu kimi məsələlərdə qərarverici orqan deyil. Şura parlament və Şura-ye Negəhbən arasında yaranan hüquqi mübahisələri həll edir və Ali Liderə məsləhət xarakterli tövsiyələr verir. Buna görə Bahonərin açıqlaması rəsmi qərar deyil, mövcud hüquqi vəziyyətə dair şəxsi şərh hesab olunur.
BahonÉ™rin çıxışı ölkÉ™ daxilindÉ™ birmÉ™nalı qarşılanmayıb. Reformist dairÉ™lÉ™r bunu sosial dÉ™yiÅŸimin É™lamÉ™ti kimi görsÉ™lÉ™r dÉ™, mühafizÉ™kar qüvvÉ™lÉ™r bu fikirlÉ™ri sÉ™rt tÉ™nqid ediblÉ™r. “Kayhan” qÉ™zetinin baÅŸ redaktoru Hüseyn ŞəriÉ™tmÉ™dari BahonÉ™rin açıqlamasını “Ä°slam Respublikasının É™sas prinsiplÉ™rinÉ™ zidd” adlandırıb vÉ™ hicabın “rejimin ideoloji dayağı” olduÄŸunu vurÄŸulayıb.
Yekun olaraq, “Hicab vÉ™ Ä°ffÉ™t” qanununun icrası dayandırılıb, amma hicabın hüquqi mÉ™cburiyyÉ™ti hÉ™lÉ™ dÉ™ qanunvericilikdÉ™ var. YÉ™ni, yeni cÉ™rimÉ™ mexanizmlÉ™ri iÅŸlÉ™mir, lakin köhnÉ™ qanun hÉ™lÉ™ dÉ™ qüvvÉ™dÉ™dir.
