Böyrək çatışmazlığı, böyrəklərin normal funksiyalarını yerinə yetirə bilməməsi nəticəsində bədəndə bir sıra ciddi problemlərə yol açır.
Azerforum.com bildirir ki, böyrəklər bədənin maye və elektrolit balansını tənzimləmək, toksinləri və tullantıları sidik yolu ilə xaric etmək üçün vacib orqanlardır. Onların funksiyası pozulduqda, bu, orqanizmin ümumi sağlamlıq vəziyyətinə mənfi təsir göstərir. Böyrək çatışmazlığının əlamətləri tədricən və ya kəskin şəkildə inkişaf edə bilər. Əgər erkən mərhələdə tanınmazsa, bu vəziyyət ağırlaşa bilər və hətta həyat üçün təhlükə yarada bilər. Sidik ifrazının azalması, ürəkbulanma, iştahsızlıq, əzələ krampları, ödem, yorğunluq və baş ağrısı, dərinin quruluğu və qaşınma böyrək çatışmazlığının əsas simptomlarıdır. Bu əlamətlərdən hər hansı biri ilə qarşılaşdıqda, dərhal həkimə müraciət etmək tövsiyə olunur. Müalicə erkən başlanarsa, böyrəklərin funksiyası bərpa oluna bilər və daha ağır fəsadlar qarşısı alınar. Xəstələr simptomları vaxtında tanımalıdırlar ki, böyrək funksiyalarının pisləşməsinin qarşısını almaq mümkün olsun.
Sidik ifrazının azalması
Böyrək çatışmazlığının ən erkən əlamətlərindən biri sidik ifrazının azalmasıdır. Normal böyrəklər bədəndən artıq mayeni və tullantıları sidik vasitəsilə çıxarır. Böyrəklərin funksiyasında yaranan problemlər zamanı sidik ifrazı azalır və bədəndə toksinlər yığılır. Bu vəziyyət böyrəklərin filtrasiya funksiyasının zəiflədiyini göstərir. Sidik miqdarının azalması ilə yanaşı, sidiyin rəngi də dəyişə bilər, sidik bulanıq və qoxulu ola bilər. Bu, böyrəklərin düzgün işləmədiyini və bədəndə toksinlərin yığılmağa başladığını göstərir. Sidik ifrazının azalması, həmçinin böyrəklərin iltihablanması və ya zədələnməsi kimi ciddi problemlərdən xəbər verə bilər. Bəzi hallarda sidik ifrazının tamamilə dayanması müşahidə oluna bilər ki, bu da ciddi tibbi müdaxilə tələb edir. Sidik ifrazında azalma, bədəndə su yığılmasına və ödemlərin yaranmasına səbəb ola bilər. Bu hallarda bədən müxtəlif hissələrində, xüsusilə ayaqlarda və üzdə şişkinliklər meydana gələ bilər. Sidik ifrazının azalması problemini yaşayırsınızsa, mütləq həkimə müraciət etməlisiniz. Erkən müdaxilə böyrək funksiyalarının bərpası üçün vacibdir və bu əlamətin arxasında yatan əsas səbəbin tapılmasına kömək edəcəkdir.
Ürəkbulanma
Böyrək çatışmazlığının ən geniş yayılmış əlamətlərindən biri də ürəkbulanmadır. Böyrək funksiyaları zəiflədikcə, bədəndə toplanan toksinlər orqanizmi zəhərləyərək ürəkbulanma və qusma hissinə səbəb ola bilər. Xüsusilə, böyrək çatışmazlığı zamanı qan dövranında olan tullantı məhsulları və metabolitlər mədəyə təsir edir, bu isə həzm prosesini pozur və ürəkbulanma yaradır. Bu simptom, adətən, bədən toksinləri xaric edə bilmədikdə və metabolik disbalans nəticəsində mədə-bağırsaq traktında yaranan problemlərin nəticəsi olaraq inkişaf edir. Ürəkbulanma, uzun müddət davam etdikdə, iştahsızlıq və bədəndə qida çatışmazlıqlarına səbəb ola bilər. Həmçinin, bu simptom kəskin böyrək zədəsi və ya xroniki böyrək xəstəliyinin son mərhələsində daha aydın şəkildə özünü göstərir. Bəzi xəstələr ürəkbulanmanın uzun müddət davam etməsi səbəbindən ciddi çəki itkisi yaşayır və qidalanma problemləri ilə üzləşir. Uzunmüddətli ürəkbulanma və qusma bədəndə susuzluğa və mineral balansının pozulmasına səbəb olur. Bu səbəbdən, ürəkbulanma ciddi şəkildə nəzarət altında saxlanılmalı və böyrək funksiyasını bərpa etmək üçün müvafiq müalicə tədbirləri görülməlidir.
İştahsızlıq
Böyrək çatışmazlığının ən geniş yayılmış əlamətlərindən biri iştahsızlıqdır. Böyrək funksiyasının pozulması iştahın azalmasına səbəb olur, çünki bədəndə yığılmış toksinlər metabolizmaya və həzm sisteminə mənfi təsir göstərir. Bu toksinlərin qana yayılması nəticəsində iştahın itməsi və yeməkdən qaçınma halları müşahidə olunur. İştahsızlıq, böyrək xəstəliklərinin xroniki mərhələlərində daha çox ortaya çıxır və zamanla çəkidə azalma ilə müşayiət olunur. Xəstələr tez-tez yemək yedikdən sonra doyma hissi və narahatlıq yaşaya bilərlər. Bu hal, orqanizmin enerji ehtiyatlarını tükəndirir və nəticədə bədəndə zəiflik və immun sistemin zəifləməsi ilə nəticələnir. İştahsızlıq uzun müddət davam etdikdə, orqanizm qidalanma çatışmazlıqlarına məruz qalır və bu, müalicə prosesini çətinləşdirə bilər. Nəticədə bədənin vitamin və mineral səviyyələri kəskin şəkildə azalır və xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyəti pisləşir. İştahsızlıq eyni zamanda ürəkbulanma və həzm problemləri ilə birgə daha ağır simptomlara yol aça bilər.
Əzələ krampları
Böyrəklərin düzgün işləməməsi bədəndəki elektrolit balansının pozulmasına və bunun nəticəsində əzələ kramplarına səbəb olur. Kalium, kalsium və maqnezium kimi vacib mineralların səviyyəsinin azalması və ya çoxalması əzələlərin normal yığılma və boşalma qabiliyyətini pozur. Bu, xüsusən gecə saatlarında daha çox baş verən əzələ spazmları ilə nəticələnir və bəzi hallarda çox ağrılı ola bilər. Əzələ krampları bədənin müxtəlif bölgələrində, xüsusən ayaqlarda və qollarda tez-tez hiss olunur. Bu, xəstələrə ciddi narahatlıq yaradır və bəzən adi gündəlik fəaliyyətləri yerinə yetirmək çətinləşir. Əzələ kramplarının böyrək çatışmazlığı ilə əlaqəsi bədənin mineral balansının pozulması ilə izah edilir. Həmçinin, bu vəziyyət, susuzlaşma və qan dövranının pozulması nəticəsində də inkişaf edə bilər. Əzələ kramplarının aradan qaldırılması üçün həkim tərəfindən təyin olunmuş mineral və elektrolit əlavə dərmanları istifadə oluna bilər. Bu simptomun davamlı olması isə daha dərin müayinələr və müalicələr tələb edə bilər.
Ödem
Böyrək çatışmazlığının mühüm əlamətlərindən biri olan ödem, böyrəklərin artıq mayeni bədəndən çıxara bilməməsi səbəbindən yaranan bir vəziyyətdir. Ödem, xüsusilə ayaqlar, biləklər, əl və üz nahiyəsində nəzərə çarpan şişkinliklə müşahidə olunur. Böyrək çatışmazlığı olan xəstələrdə ödem daha çox səhər saatlarında, xüsusən də gözlər ətrafında olur və gün ərzində yayılır. Bu şişkinliklər bəzən ciddi diskomforta və hətta ağrılara səbəb ola bilər. Ödem həmçinin bədənin maye balansının pozulmasının göstəricisidir və yüksək qan təzyiqi ilə müşayiət oluna bilər. Bu vəziyyətin aradan qaldırılması üçün bədəndən artıq mayeni çıxarmağa kömək edən diuretik dərmanlar istifadə olunur. Ancaq böyrəklərin fəaliyyətini tam bərpa etmək üçün daha ciddi müalicə tədbirləri tələb oluna bilər. Ödemin uzun müddət davam etməsi ürək və digər daxili orqanların fəaliyyətinə də mənfi təsir göstərə bilər. Bununla yanaşı, ödem böyrəklərin vəziyyətinin daha da ağırlaşmasının əlaməti ola bilər.
Yorğunluq və baş ağrısı
Böyrək çatışmazlığının ən geniş yayılmış əlamətlərindən biri də yorğunluq və baş ağrısıdır. Böyrəklər bədəndən toksinləri kifayət qədər sürətlə çıxara bilmədikdə, bu toksinlər bədənin digər funksiyalarını pozur. Yorğunluq, gün ərzində bədənin özünü ağır hiss etməsi ilə özünü göstərir və bu hal gündəlik işləri yerinə yetirməyi çətinləşdirir. Yorğunluq səbəbindən xəstələr iş qabiliyyətlərini itirə, sosial və ailə həyatında çətinliklər yaşaya bilərlər. Yorğunluqla yanaşı, baş ağrıları da meydana çıxa bilər. Böyrəklər qanın təmizlənməsi funksiyasını tam yerinə yetirmədikdə, beyində qan təzyiqi artır və baş ağrıları yaranır. Baş ağrıları xüsusilə günün ikinci yarısında daha çox hiss edilir və bəzi hallarda başgicəllənmə ilə müşayiət oluna bilər. Bu vəziyyət, həmçinin bədəndə dəmir çatışmazlığı və anemiya ilə də əlaqəli ola bilər. Böyrək çatışmazlığı olan xəstələrdə qırmızı qan hüceyrələrinin sayı azalır, bu da bədənin oksigen daşıma qabiliyyətini məhdudlaşdırır. Yorğunluq və baş ağrıları gündəlik həyat keyfiyyətinə təsir edir və psixoloji yorğunluq yaradır. Bu əlamətlərlə mübarizə üçün düzgün qidalanma, həkim nəzarəti və lazım gəldikdə dəmir əlavələri tətbiq olunmalıdır.
Dərinin quruluğu və qaşınması
Böyrək çatışmazlığının ən narahatedici əlamətlərindən biri də dərinin quruluğu və qaşınmasıdır. Böyrəklər düzgün işləmədikdə, bədəndən fosfor çıxarılmır və bu, dəriyə təsir edir. Dərinin quruluğu və qaşınması böyrək funksiyasının ciddi şəkildə pozulduğunu göstərir. Bu hal, həmçinin bədəndəki su balansının pozulması ilə də əlaqəlidir və dəriyə nəmləndirici təsir göstərən təbii yağların istehsalını azaldır. Dərinin quruluğu və qaşınması uzun müddət davam etdikdə, dəridə çatlar, yaralar və infeksiyalar yaranma ehtimalı artır. Bu vəziyyət dərinin müdafiə qabiliyyətini azaldır və bakteriyaların daxil olmasına şərait yaradır. Qaşınma çox narahatedici ola bilər və xəstələrin yuxusunu pozaraq, həyat keyfiyyətini aşağı sala bilər. Bu əlamətlə mübarizə aparmaq üçün müvafiq nəmləndirici kremlər, dəriyə qulluq vasitələri və dərman preparatları istifadə edilməlidir. Dərinin quruluğunu azaltmaq üçün xüsusi dietlərə riayət etmək, böyrəklərə yük yaratmayacaq və bədənin elektrolit balansını qoruyacaq qidalar qəbul etmək vacibdir. Həmçinin, dərinin nəmləndirilməsi üçün bol su içmək də əhəmiyyətlidir.
