Çox ət yemək, xüsusilə qırmızı ət və yağlı qidaların həddindən artıq istehlakı, insanların sağlamlığına bir sıra mənfi təsirlər göstərə bilər.
Azerforum.com bildirir ki, qırmızı ətin tərkibində çox miqdarda protein, doymuş yağlar və digər qida maddələri var ki, bu da bədənin zülal ehtiyacını qarşılamaq üçün faydalıdır. Lakin bu maddələrin balanssız və həddindən artıq istehlakı, müxtəlif orqan və sistemlərin fəaliyyətinə mənfi təsir edərək ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Artan xolesterol səviyyələri, mədə problemləri və həzm sistemi xəstəlikləri, çox ət yeməyin yaygın təsirlərindən yalnız bir neçəsidir. Sağlam qidalanma vərdişlərinin formalaşdırılması, bu cür problemlərin qarşısını almaq üçün əsas amildir. Çox ət yemək, mədə problemlərindən tutmuş, yüksək xolesterola və ürək xəstəliklərinə qədər bir çox risk faktorunu artırır. Həmçinin, ətin düzgün bişirilməməsi və ya yanındakı digər qidaların balanssızlığı da əlavə sağlamlıq problemlərinə yol aça bilər. Bu yazıda çox ət yeməyin insana verə biləcəyi 5 əsas zərərdən bəhs edəcəyik və bu problemlərin qarşısını almaq üçün nələr edilə biləcəyini araşdıracağıq.
Mədə problemləri
Çox ət yeməyin insana zərərlərindən biri mədə problemləridir. Ətin çətin parçalanan bir qida olması səbəbindən, həzm sisteminə əlavə yük düşür və mədə ağrısı, kramp, həzmsizlik və şişkinlik kimi problemlər yarana bilər. Ət mədədə uzun müddət qaldıqda, mədə turşusunun səviyyələri yüksəlir və bu da qastrit, reflü və hətta mədə xorası kimi xəstəliklərin yaranmasına səbəb ola bilər. Çox ət yemək, mədədə qıcıqlanma yaradaraq mədə divarlarının zədələnməsinə gətirib çıxara bilər ki, bu da uzun müddətdə ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Qızartma, ızgara kimi həzmi çətinləşdirən bişirmə üsulları ilə bişirilmiş ətlər, mədənin həzm etməsi üçün daha da çətin hala gəlir. Bununla yanaşı, belə üsullarla bişirilən ətlərdə yağ miqdarı artır ki, bu da həzm prosesini çətinləşdirir. Ətin həzmini asanlaşdırmaq üçün, qaynatma və ya buğda bişirmə kimi daha sağlam üsullar seçilməli və yüksək yağ tərkibli ətlərdən çəkinilməlidir. Eyni zamanda, ətlə birlikdə lifli qidalar, məsələn, tərəvəz və salatlar istehlak edilərək həzm prosesi dəstəklənməlidir. Bu tədbirlər, çox ət yeməyin mədə üzərində yaratdığı mənfi təsirləri minimuma endirir. Mədə problemlərinin qarşısını almaq üçün yemək zamanı yavaş çeynəmək, porsiyalara diqqət etmək və balanslı qidalanma vərdişləri formalaşdırmaq vacibdir. Çox ət yemək, bəzən mədəaltı vəzin fəaliyyətini də yavaşladır ki, bu da pankreatit kimi problemlərə yol aça bilər. Beləliklə, hər yaşda və sağlamlıq vəziyyətində, balanslı qidalanmanın tətbiqi və ət istehlakının məhdudlaşdırılması, mədə sağlamlığını qorumaq üçün vacibdir.
Öd kisəsi problemləri
Çox ət yeməyin insana zərərlərindən biri də öd kisəsi problemləridir. Ətin tərkibindəki yüksək yağ miqdarı, öd kisəsində yağın artmasına və daşların yaranmasına səbəb ola bilər. Bu problem xüsusilə çox yağlı ət yeyən insanlarda daha çox müşahidə olunur. Öd daşları öd axarlarını tıxaya və həzm prosesinə mənfi təsir göstərə bilər. Bu vəziyyət ürəkbulanma, qarın ağrısı, həzmsizlik və hətta infeksiyalara səbəb ola bilər. Öd kisəsi problemlərindən qorunmaq üçün ət istehlakını məhdudlaşdırmaq və daha az yağlı qidalar seçmək vacibdir. Öd kisəsi problemləri, mədəaltı vəzinə də mənfi təsir göstərə bilər. Çox yağlı yeməklər, öd kisəsinin fəaliyyətini yavaşladaraq, ödün mədə və bağırsaqlara düzgün şəkildə keçməsinə mane olur. Bu isə həzm sistemində problemlərə və mədəaltı vəzin iltihabına səbəb ola bilər. Sağlam bir pəhriz və bişirmə üsullarına diqqət etmək, öd kisəsi problemlərinin qarşısını almağa kömək edə bilər. Öd kisəsində problem olan insanlar, ət miqdarını ciddi şəkildə məhdudlaşdırmalı və həkim tövsiyələrinə uyğun qidalanmalıdırlar. Belə problemlərin erkən aşkarlanması və müvafiq tədbirlərin görülməsi, uzun müddətli sağlamlıq üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Qəbizlik
Çox ət yeməyin insana zərərlərindən biri də qəbizlikdir. Ətin lifsiz və tərkibində çox az miqdarda bitki mənşəli liflər olan bir qida olması, bağırsaq hərəkətlərinin azalmasına və həzm prosesinin yavaşlamasına səbəb ola bilər. Bu da bağırsaqlarda artıq maddələrin yığılmasına və nəcisin sərtləşməsinə gətirib çıxarır. Qəbizlik problemi isə uzun müddətdə bağırsaqlarda daha ciddi problemlərə, hətta hemoroid və divertikulit kimi xəstəliklərin yaranmasına səbəb ola bilər. Çox ət yemək, eyni zamanda bağırsaqlarda qaz yığılmasına və şişkinliyə səbəb olur. Bu problemlərin qarşısını almaq üçün, yeməkdə lifli qidalara üstünlük verilməlidir. Lifli qidalar bağırsaqların hərəkətini artıraraq həzm prosesini asanlaşdırır və qəbizliyin qarşısını alır. Həmçinin, maye qəbulunu artırmaq da qəbizliyin qarşısını almaq üçün vacibdir. Gün ərzində kifayət qədər su içmək, bağırsaqların normal işləməsinə kömək edir. Bundan əlavə, ətin miqdarını azaltmaq və daha çox tərəvəz və meyvə istehlak etmək, bağırsaq sağlamlığı üçün əhəmiyyətlidir.
Oynaq ağrılarının və böyrək daşlarının artması
Çox ət yeməyin insana zərərlərindən biri də oynaq ağrılarının və böyrək daşlarının artmasıdır. Ətin yüksək protein və sidik turşusu tərkibi, bədəndə bu maddələrin yığılmasına səbəb olur ki, bu da müxtəlif sağlamlıq problemlərinə yol açır. Sidik turşusunun səviyyəsinin yüksəlməsi gut xəstəliyi olan insanlarda ağrıların artmasına səbəb ola bilər. Bu xəstəlik, oynaqlarda kəskin ağrılara, şişkinliyə və qızartıya səbəb olur və gündəlik həyatı ciddi şəkildə məhdudlaşdıra bilər. Böyrək daşları olan insanlar üçün çox ət yemək, daşların miqdarını artıraraq böyrəklərə əlavə yük gətirir. Böyrək daşları, sidik axarlarını tıxaya və sidik yollarında infeksiyaların yaranmasına səbəb ola bilər. Bu problemlərin qarşısını almaq üçün balanslı qidalanma və ət istehlakının məhdudlaşdırılması çox vacibdir. Böyrəklərin funksiyasını qorumaq üçün su qəbulunu artırmaq və yüksək proteinli qidaları az miqdarda istehlak etmək lazımdır. Gut və böyrək problemlərindən əziyyət çəkən insanlar, ət yemək vərdişlərini yenidən nəzərdən keçirməli və daha çox bitki mənşəli qidalara yönəlməlidir. Beləliklə, ət istehlakını azaltmaq və balanslı bir pəhriz tətbiq etmək, oynaq ağrılarının və böyrək daşlarının yaranmasının qarşısını almağa kömək edəcəkdir.
Yüksək xolesterol
Çox ət yeməyin insana zərərlərindən biri də yüksək xolesteroldur. Həddindən artıq ət və yağlı qidaların istehlakı, qan xolesterol səviyyələrini yüksəldir və bu da ürək-damar xəstəlikləri üçün ciddi risk yaradır. Xolesterolun artması, damarların daralmasına və tıxanmasına səbəb ola bilər ki, bu da qan dövranını çətinləşdirir və orqanlara kifayət qədər qan axınının çatmamasına gətirib çıxara bilər. Bu vəziyyət, ürək krizi, insult və digər ciddi sağlamlıq problemlərinin yaranmasına səbəb ola bilər. Çox ət yemək, damarların elastikliyini itirməsinə və damar sərtliyinə səbəb olur ki, bu da qan təzyiqinin artmasına və ürək əzələsinin zədələnməsinə gətirib çıxara bilər. Yüksək xolesterol səviyyələri, xüsusilə yüksək təzyiq, şəkər və ürək xəstələri üçün böyük risk təşkil edir. Bu insanlar, gündəlik ət istehlaklarını məhdudlaşdırmalı, az yağlı ət növlərinə və bişirmə üsullarına diqqət etməlidirlər. Xüsusilə, qızartma və çox yağlı bişirmə üsulları xolesterol səviyyəsini daha da yüksəldə bilər və damar tıxanmasına yol açar. Daha sağlam bişirmə üsulları, məsələn, qril və ya qaynatma, ət yeməklərinin yağ miqdarını azaltmağa və xolesterol səviyyələrinin idarə olunmasına kömək edir. Xolesterolun normada qalması üçün balanslı qidalanma və sağlam həyat tərzi vacibdir.
