Marketlərin müştəriləri aldatmaq və ya onları daha çox alış-veriş etməyə təşviq etmək üçün istifadə etdiyi üsullar psixoloji, vizual və kommersiya texnikalarının birləşməsidir. Bu üsullar bəzən çox incə və müştərinin hiss etməyəcəyi şəkildə olur.
Moderator.az marketlərin müştəriləri necə "aldatdığı" barədə araşdırmasını təqdim edir:
1. Qiymət strategiyaları ilə aldatma
a. Psixoloji qiymət qoyma (9-larla bitən qiymətlər)
Məsələn: 9.99 AZN və ya 4.95 AZN – Müştərinin psixologiyası bu qiyməti 10 AZN və ya 5 AZN-dən daha ucuz qəbul edir.
b. Köhnə qiyməti silib “endirimli” qiymət göstərmək
Əslində məhsul heç endirimdə deyil, sadəcə “əvvəlki qiymət” şişirdilərək təqdim olunur ki, yeni qiymət daha sərfəli görünsün.
c. İki məhsulun birində süni bahalaşdırma
Məsələn: Bir məhsulun qiymətini artırıb sonra 2+1 kampaniyası edirlər – amma nəticədə müştəri elə əvvəlki qiymətə almış olur.
2. Mağaza planlaşdırması və dizaynı
a. Əsas məhsulların uzaqda yerləşdirilməsi
Əsas gündəlik alınan məhsullar (çörək, süd, yumurta və s.) mağazanın ən ucqar küncündə yerləşdirilir ki, müştəri yol boyu başqa şeylərə də baxsın və alsın.
b. Rəflərdə yerləşmə strateqiyası
Bahalı və markalı məhsullar göz səviyyəsində qoyulur. Ucuz və yerli məhsullar aşağı rəflərdə olur – müştəri çox vaxt yuxarı və orta rəflərdən seçim edir.
c. Uşaqlar üçün məhsullar aşağı rəflərdə
Şirniyyat, oyuncaqlar kimi impuls məhsulları uşaqların diqqətini çəkmək üçün onların boyuna uyğun səviyyədə yerləşdirilir.
3. Təhlükəli “endirim” və “kampaniya”lar
a. Aldadıcı “1 al, 1 hədiyyə”
Hədiyyə məhsulun qiyməti ümumi satış qiymətinə əlavə edilib – müştəri əlavə heç nə qazanmır.
b. Süni “tələsin” mesajları
“Yalnız bu gün!”, “Son 10 ədəd!” və ya “Stokda az qalıb” kimi mesajlarla müştəri təzyiq altında tez qərar verməyə məcbur edilir.
4. İşlənmiş məhsulların təzə kimi satılması
Bəzi hallarda son istifadə tarixi yaxın olan, ya da geri qaytarılmış məhsullar yenidən qablaşdırılıb satışa buraxılır.
Kəsilmiş, artıq bükülmüş məhsullar (pendir, kolbasa və s.) adətən əvvəlki gündən qalan hissələr ola bilər.
5. Süni xoşagələn mühit yaratmaq
a. Ətir və musiqi istifadəsi
Mağazada xüsusi ətir və sakit musiqi verilir ki, müştəri rahat və xoş əhvalda olsun, mağazada daha çox vaxt keçirsin və daha çox alış-veriş etsin.
b. İşıqlandırma və rənglər
Məhsulların daha təravətli və cazibədar görünməsi üçün xüsusi işıqlandırmadan istifadə olunur, xüsusən də meyvə-tərəvəz bölməsində.
6. Kassa yaxınlığında impuls alış üçün məhsullar
Şirniyyat, saqqız, batareya, su kimi xırda, amma cəlbedici məhsullar kassada yerləşdirilir ki, müştəri növbə gözləyərkən "fərqində olmadan" alsın.
7. Karta bonus yığılması və loyallıq proqramları
"Bonus yığılır", "10 dəfə al, 11-cisi hədiyyə" kimi proqramlar müştərinin marketdən ayrılmaması və rəqabətə getməməsi üçün tərtib olunur.
Əslində müştəri bu bonusun əvəzini onsuz da qiymətlərdə ödəyir.
8. Süni tələsiklik və sosial təzyiq
Bəzi marketlərdə işçilər bilərəkdən insan izdihamı yaradır, ya da “digər müştərilər bunu aldı” tipli reklamlarla sosial təzyiq yaradırlar.
