Son günlər sosial şəbəkələrdə vətəndaşların bank və kollektor şirkətlərinin davranışlarından narazı qaldığı hallar artıb. Belə şikayətlərdən birində vətəndaş Nazlı Həsənova yazır ki, Bank of Baku-ya olan kredit ödənişini gecikdirdiyi üçün bank əməkdaşları dəfələrlə zəng edərək borcun ödənilməsini tələb edib. Müştəri borcunu ay sonuna qədər ödəyəcəyini bildirsə də, bank nümayəndəsi iş yerinə məlumat veriləcəyini, həmçinin şəxsi əlaqə nömrələrinə zəng ediləcəyini bildirib. Vətəndaş isə bu yanaşmadan narazılığını belə ifadə edib:
“Mən zəngi açıb vəziyyəti izah edirəmsə və indiyə qədər heç bir gecikməm olmayıbsa, sadəcə müəyyən səbəblərdən çətinliyim var deyirəmsə, belə davranış nə dərəcədə düzgündür? Üstəlik elə danışırlar ki, elə bil banka yox, onlara borcum var.”
Bəs, bu cür hallar qanuna uyğundurmu? Bank borclunun iş yerinə zəng edə və ya onun yaxınlarına borc barədə məlumat verə bilərmi? Azpost.az mövzu ətrafında hüquqi vəziyyəti araşdırıb.
Bank vətəndaşın iş yerinə zəng edə bilər?
Azərbaycan Respublikasının “Fərdi Məlumatlar haqqında” Qanununun 8-ci maddəsinə əsasən, şəxsi məlumatlar yalnız müvafiq şəxsin razılığı ilə üçüncü şəxslərə ötürülə bilər. Yəni, borclunun yazılı və ya rəqəmsal razılığı olmadan onun borcu barədə məlumatın iş yerinə, ailə üzvlərinə və ya dostlarına ötürülməsi qanunla qadağandır.
Fərdi məlumatların yayılması hansı hallarda mümkündür?
Yalnız aşağıdakı hallarda məlumat ötürülə bilər:
Borclunun yazılı razılığı olduqda.
Məhkəmə qərarı ilə.
Qanunda xüsusi halda göstərilibsə (məsələn, istintaq və ya məhkəmə prosesi zamanı).
Əgər bu hallar yoxdursa, bank və ya kollektor əməkdaşının borclunun iş yerinə zəng edib onun borc vəziyyəti barədə məlumat verməsi qanun pozuntusu hesab olunur.
Buna görə hansı məsuliyyət nəzərdə tutulur?
İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 382-ci maddəsinə əsasən, şəxsi məlumatların qanunsuz toplanması, yayılması və ötürülməsi inzibati məsuliyyət yaradır. Belə ki, fərdi məlumatların icazəsiz paylaşılmasına görə fiziki şəxslər 100 manatdan 500 manatadək, vəzifəli şəxslər isə 300 manatdan 1000 manatadək cərimə oluna bilər.
Vətəndaş nə etməlidir?
Əgər vətəndaş belə bir vəziyyətlə üzləşibsə:
Bankın və ya kollektor şirkətinin adını, zəng edən şəxsin məlumatlarını qeydə almalıdır.
Daxili İşlər Nazirliyinə və ya Ədliyyə Nazirliyinin Fərdi Məlumatların Müdafiəsi üzrə Komitəsinə müraciət edə bilər.
Hüquqi məsləhət üçün vəkilə müraciət edərək məhkəməyə şikayət vermək hüququ da var.
Nəticə olaraq Azərbaycanda vətəndaşın borcu barədə məlumat yalnız onun özünə və ya razılığı olduqda üçüncü tərəfə təqdim oluna bilər. İş yerinə və ya ailə üzvlərinə borc barədə məlumat vermək qanunsuzdur və buna görə məsuliyyət nəzərdə tutulur. Bank borclarının gecikməsi maliyyə məsuliyyəti yaradır, lakin şəxsi həyat və fərdi məlumatların qorunması da qanunla təmin edilir.
