"ABŞ-ın dəstəyi azalır, amma Kiyev geri çəkilmək niyyətində deyil..."
ABŞ prezidenti Donald Tramp Ukraynaya göstərilən hərbi yardımı tamamilə dayandırmaq ehtimalını gündəmə gətirib.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "ABC News" nəşri yazıb.
Nəşr yazır ki, Tramp Ukrayna-Rusiya münaqişəsini bir neçə dəfə "parkda dalaşan iki uşaq"la müqayisə edib və bu mövzuda getdikcə daha az diplomatik həvəs göstərir.
Yardım kəsilə bilər
İyun ayında Tramp açıq şəkildə bildirib ki, bəzən belə dalaşmalara qarışmamaq və "onlara bir az döyüşmək imkanı vermək" daha yaxşıdır. Bu mövqeyi yalnız sözlərlə məhdudlaşmır - onun dövründə Ukraynaya hərbi yardım getdikcə azalıb.
Məsələn, yalnız 50 milyon dollarlıq bir razılaşma aprel ayında imzalanıb və bu da mübahisəli faydalı qazıntı razılaşması ilə bağlı olub. Üstəlik, Tramp administrasiyası dövründə ayrılmış 3,9 milyard dollar dəyərində əlavə yardım vəsaiti də istifadəsiz qalıb.
Yardım dayanarsa, nə baş verər?
Ukrayna parlamentinin xarici siyasət komitəsinin rəhbəri Aleksandr Merejko hesab edir ki, ABŞ silahları olmadan cəbhədə vəziyyət daha çətin olacaq. Prezident Zelenski də ilin əvvəlində bildirib ki, Ukraynanın silah ehtiyatlarının təxminən 30 faizi ABŞ-dan gəlir (bəzi mənbələr bu rəqəmi 20 faiz göstərir).
Lakin "Royal United Services Institute"-un tədqiqatçısı Aleksandr Danilyuk bu dəstəyi nə az, nə də çox qiymətləndirməyə çağırır. Onun sözlərinə görə, ABŞ-ın hava hücumundan müdafiə sistemləri xüsusilə əhəmiyyətlidir, bu sistemlər sayəsində Kiyev Odessadan və ya Zaporojyedən daha az zərər görüb.
Danilyuk əlavə edir: "Yardım dayanarsa, mülki əhali arasında itkilər artar, amma Ukraynanın müqavimət iradəsi dəyişməz". O, xatırladır ki, Ukrayna daha əvvəl də iki dəfə ABŞ yardımının dondurulması ilə üzləşib və dağılmayıb.
Alternativlər: Avropa və Rusiyanın dondurulmuş aktivləri
Tufts Universitetinin analitiki Pavel Luzin isə hesab edir ki, indi əsas məsələ ABŞ silahlarını nə ilə əvəzləməkdir. Onun fikrincə, Avropa bu silahları Ukrayna üçün ala və ya uzunmüddətli kreditlərlə dəstəkləyə bilər. Digər alternativ isə Qərbdə dondurulmuş Rusiya aktivlərinin bu məqsədlə istifadəsidir. Avropanın yavaş hərəkət etməsi tez-tez tənqid olunsa da, "ABC News" qeyd edir ki, zaman keçdikcə qitə ölkələri ciddi və ardıcıl addımlar ata bilir.
ABŞ veto hüququnu saxlayır
Qeyd olunur ki, Ukraynanın istifadə etdiyi HIMARS raketləri, "Storm Shadow" və SCALP qanadlı raketləri, M777 haubitsaları və F-16 qırıcıları ya ABŞ-da istehsal olunur, ya da ABŞ texnologiyasından asılıdır. Bu isə Vaşinqtona onların ötürülməsində veto hüququ verir.
"Uşaq savaşı" bənzətməsi və reaksiyalar
Trampın "parkda dalaşan uşaqlar" bənzətməsi isə ciddi reaksiya doğurub. Kremlin sözçüsü Peskov bu münaqişəni Rusiya üçün "varlıq savaşı" adlandırıb. Zelenski isə Trampın sözlərini kəskin şəkildə rədd edib: "Biz uşaq deyilik. Putin bu parka gəlib uşaqları öldürməyə çalışan qatildir".
Trampın Ukraynaya yardımı dayandırması öz azadlığı və suverenliyi uğrunda mübarizə aparan ölkə üçün ciddi sınaq ola bilər. Amma bu, nə Kiyevin müqavimətini, nə də Qərbin alternativ yollarla yardım göstərmək imkanlarını tam aradan qaldırmır. Müharibə daha çətin və qanlı mərhələyə keçə bilər, amma sona çatmayacaq.
