Son illər sağlam həyat meylləri ilə qlütensiz pəhriz populyarlığını artırıb. Bununla belə, ekspert vətəndaşlara qlütenə qarşı xəbərdarlıq edib.
Hafta.az-ın yazdığına görə, qlütensiz qidalanmanın çolyak, qlüten həssaslığı və buğda allergiyası kimi hallarda məcburi və faydalı bir vərdiş olduğunu vurğulayan Anadolu Sağlamlıq Ataşəhir Tibb Mərkəzindən qidalanma və pəhriz mütəxəssisi Dərya Erən, “Bir tərəfdən qlüten tərkibli buğda, çovdar, arpa kimi tam taxıllar, lif, B vitaminləri, dəmir və maqnezium kimi əhəmiyyətli qida elementləri ilə zəngindir. Bu səbəbdən, yuxarıda sadalanan sağlamlıq problemləri olmayan insanlar qlütensiz pəhrizə lüzumsuz olaraq keçsələr, bu, həmin qidaların qeyri-kafi qəbuluna və balanslaşdırılmış pəhrizin pozulmasına səbəb ola bilər. Bundan əlavə, bəzi qlütensiz məhsullar işlənmiş tərkibinə görə daha çox şəkər, yağ və kalori ehtiva edə bilər”, - deyib.
Qlütenə qarşı həssaslığın xüsusi pəhriz planı ilə təyin edilə biləcəyini ifadə edən Erən, bir insanın qlüten həssaslığı və ya çölyak xəstəliyinə sahib olması halında ciddi həzm problemlərinin yaşana biləcəyini ifadə edərək, "Qlüten həssaslığı, çölyak xəstəliyi olmadığı halda, bu tərkibli qidaları qəbul etdikdən sonra bir qədər narahatlıq yaşaması deməkdir. Ümumi simptomlarda qaz, qarın ağrısı, qeyri-həzm şikayətləri arasında baş ağrısı, zəiflik, konsentrasiyanın olmaması və oynaq ağrıları var. Həssaslığı təyin etmək üçün xüsusi diaqnostik metod olmadığından, çölyak xəstəliyi və buğda allergiyası testi ilə simptomların yaxşılaşıb düzəlmədiyi yoxlanılır, ancaq qlütenə qarşı həssaslıq, qlütensiz pəhrizlə yoxlanılır. Çölyak xəstəliyi müalicə olunmazsa ciddi problemlər yarada bilər. Çölyak xəstələrində qlüten immun sisteminin nazik bağırsağa hücum etməsinə səbəb olur” deyən Erən bildirib ki, bu hücumlar nəticəsində nazik bağırsaqlar zədələnir.
Mütəxəssis qeyd edib ki, çolyak xəstəliyində davamlı qarın ağrısı, şişkinlik, ishal, qəbizlik, yorğunluq, qan azlığı, sümük sıxlığının azalması, dəridə qaşınma, səpgilər, depressiya və ya narahatlıq kimi hallar müşahidə edilə bilər. Allergiya bütün bu ehtimalları nəzərə alaraq, sadalanan simptomları olan insanların qlüteni həzm edə bilməyəcəyi elmi şəkildə araşdırılmalıdır.
Dərya Erən tərkibində qlüten olan və olmayan ən çox yayılmış qidaları sadalayıb:
Qlütenli qidalar: Buğda, yulaf, arpa, çovdar unu və yarması ilə hazırlanan hər hansı qida, bulqur, makaron, əriştə, vermişel, kuskus, peçenye, simit, dondurma, şirniyyat, krakerlər, xəmir məmulatları, tortlar, bulkalar, kolbasalar, qarğıdalı lopalı süd məhsulları, hazır şorbalar, çoxlu yağ əlavə edilmiş qidalar, laxtalanmış qaymaq, fındıq, fıstıq, badam, qoz, paxlava və unlu desertlər.
Qlütensiz qidalar: Süd, cökə, çay, ayran, meyvə şirələri, limonad, soda, təbii qatıq, labne pendiri, maskarpone, mozzarella, parmesan kimi təzə pendirlər, ət, balıq, quş əti, yumurta, düyü, düyü unu və nişastalı çörək, bolka, yulaf unu ilə hazırlanmış yeməklər, quinoa, çia, amarant, qarabaşaq yarması, paxlalılar, tərəvəz və meyvələr, şəkər, bal, kompot, bəkməz, sirkə, limon, duzlu su, turşu, ədviyyatlar, duz, pomidor suyu, evdə hazırlanmış tomat pastası.
