Qrossinin "cəngəllik qanunları" ifadəsi, müasir beynəlxalq münasibətlərdə hüququn deyil, hərbi gücün tənzimləyici amilə çevriləcəyi bir xaos vəziyyətinə işarədir. Əgər nüvə silahı yayındırıcı vasitə kimi effektivliyini itirərsə, onun reallaşdırılması riski də ciddi şəkildə artar. Bu isə nəinki regional, həm də qlobal miqyasda fəlakətli nəticələrə gətirib çıxara bilər.
Qrossinin açıqlaması eyni zamanda Qərb ölkələrində zaman-zaman səsləndirilən "avtonom nüvə strategiyası" çağırışlarına cavab olaraq da qəbul edilə bilər. Xüsusilə NATO-nun qoruyucu çətiri altında olan bəzi Avropa ölkələrində ABŞ-dan müstəqil nüvə gücünə malik olma ideyaları son illərdə müəyyən dairələrdə müzakirə edilir. Lakin belə addımlar beynəlxalq sabitliyə xidmət etmək əvəzinə, təhlükəli silahlanma yarışına və qarşılıqlı inamsızlığa yol açacaq.
Müasir dünya nizamı bir çox zəif tarazlıqlarla idarə olunur və nüvə silahlarının yayılmasının qarşısının alınması bu tarazlıqların ən başlıcasıdır. Nüvə silahı texnologiyasına malik olmaqla bu silahı əldə etmək potensialı fərqli məsələlərdir. Bir çox ölkə, o cümlədən Avropada və Asiyada yerləşən dövlətlər, texniki baxımdan bu silahı istehsal edə bilər, lakin siyasi iradə və beynəlxalq öhdəliklər onları bu addımı atmamağa vadar edir. Bu öhdəliklərin pozulması isə dünya miqyasında domino effekti yarada bilər. Qrossinin xəbərdarlığı bu reallığa ciddi yanaşmağın vacibliyini bir daha göstərir.
İbrahim Məmmədli
