İnsanın bağırsaqlarında tamamilə yeni bir hiss mövcud ola bilər.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu Duke Universitetinin rəhbərlik etdiyi yeni bir araşdırma ortaya çıxarıb.
Bağırsaqlarımız trilyonlarla bakteriya, göbələk, virus və arxeyadan ibarət mikrobiom adlı ekosistemə ev sahibliyi edir. Bu mikrobiom immunitet sistemimizdən həzmimizə və hətta psixi sağlamlığımıza qədər bir çox prosesə təsir göstərir.
Yeni araşdırmaya görə, bakteriyaların quyruğa bənzər strukturları olan flagella tərəfindən ifraz edilən flagellin adlı qədim zülal bağırsaq neyronları (neyropodlar) tərəfindən təsbit edilir və bu qavrayış iştahı boğan reaksiyaya səbəb olur.
“Təbiət” jurnalında dərc olunan araşdırmada qeyd edilir ki, neyropodların tərkibində TLR5 adlı reseptor var. Bu reseptor flagellin zülalını aşkar etdikdə, vagus siniri vasitəsilə beyinə siqnallar göndərir. Vagus siniri bağırsaq-beyin əlaqəsi üçün əsas magistral kimi xidmət edir və bədənin avtonom sinir sistemində ən uzun sinir kimi tanınır.
Tədqiqatçılar bunu yoxlamaq üçün siçanlar üzərində təcrübələr aparıblar. Gecəni ac qalan siçanların kolonlarına flagellin zülalı yeridildikdə, siçanların gözlənildiyindən daha az yediyi müşahidə edilib. Bununla belə, eyni təcrübə TLR5 reseptoru olmayan siçanlar üzərində aparıldıqda, siçanlar normal miqdarda yemək yeyərək sürətlə kökəliblər. Bu, bağırsaq-beyin əlaqə yolunun toxluq hissi yaratmaqda əsas rol oynadığını göstərir.
Tədqiqatçılar yeni kəşf edilmiş mexanizmi neyrobiotik hiss adlandırır və bunun bəşəriyyətin altıncı (və ya bəlkə də yeddinci) hissi ola biləcəyini düşünürlər.
Bağırsaq mikrobiomu 100 trilyon mikrob hüceyrəsindən ibarət mürəkkəb bir mühitdir. Bu mühit qidalanma, həyat tərzi və ətraf mühit amillərindən asanlıqla təsirlənə bilər. Tədqiqatçılar müxtəlif pəhrizlərin mikrobiomu necə dəyişdirdiyini anlamaq üçün tədqiqatlarını davam etdirməyi planlaşdırırlar.
“Bu tədqiqat elmi ictimaiyyətə mikrobiomun davranışımıza təsirini izah etməyə kömək göstərə bilər. Bunun piylənmə və ya psixiatrik pozğunluqlar kimi şərtlərin həllində əsas parça olması mümkündür”,- tədqiqatın aparıcı müəllifi Diego Bohorquez deyib.
Bu kəşf bağırsaq mikrobiomunun təkcə həzm və immunitet sisteminə deyil, həm də davranışımıza və hətta əhvalımıza birbaşa təsir göstərdiyini nümayiş etdirir.
Alimlərin fikrincə, bu tapıntılar piylənmə və psixiatrik pozğunluqlar üçün yeni müalicə vasitələrinin inkişafına səbəb ola bilər.
V. QULİYEV
