ain.az, Lent az saytından verilən məlumata əsaslanaraq xəbər yayır.
Çin şirkəti Kaiwa Technology süni uşaqlıqla təchiz edilmiş, insan dölünü mayalanmadan tam inkişafına qədər daşıya bilən bir robot hazırlayıb və onu bazara çıxarmağı vəd edib.
Lent.az xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, əvvəlki bütün bu tip layihələr stasionar inkubatorların versiyası idi. Şirkət öz robotunu artıq 2026-cı ildə 14 000$-dan baha olmayan qiymətə satışa çıxarmağı planlaşdırır. Lakin bunun üçün, aydındır ki, əvvəlcə ictimai müzakirələr və qanunverici aktlar tələb olunacaq. Keçmişdə heyvanların, hətta insanların belə, embriondan orqanların tam formalaşmasına qədər süni şəkildə böyüdülməsi məsələsi alimlər tərəfindən müxtəlif dərinlikdə araşdırılıb. Hər halda bizdə vaxtından əvvəl doğulan və zəif körpələrin yaşamasını təmin edən perinatal tibb mövcuddur. Bundan başqa, tibb tarixində, xüsusən də son illərdə, heyvan balalarının döl mərhələsində kifayət qədər uzun müddət inkişaf etdirilərək yaşadıldığı hallar da qeydə alınıb.
Çinlilər tərəfindən təklif olunan sisteminin əsası - amniotik maye ilə doldurulmuş süni uşaqlıqdır. Belə bir mühitdə embrionun mayalanmadan doğuma qədər böyüdülməsi nəzərdə tutulur: sistem qida maddələrinin süni göbək ciyəsi vasitəsilə ötürülməsini təmin edəcək, süni intellekt isə dölün inkişafına nəzarət edəcək və optimal biokimyəvi parametrlərin qorunmasına cavabdeh olacaq. Texnologiya artıq heyvan embrionları - siçanlar və quzular üzərində sınaqdan keçirilir. Kaiwa Technology şirkətinin texnologiyası xüsusi bir yanaşmadır. Onlar süni uşaqlığı insanabənzər robotun qarın hissəsinə bənzər bir konstruksiyaya yerləşdirməyi planlaşdırırlar. Bu halda, yəqin ki, “ilk növbədə, bu, gözəl görünür” demək daha uyğun olardı. Başqa izahı dərhal tapmaq çətindir. Bəs məqsəd o ola bilərmi ki, döl həmişə “ana” və “ata” ilə birlikdə olsun? Yoxsa inkubatoru ehtiyat enerji mənbəyinə malik qorunan bir məkanda saxlamaq daha təhlükəsiz olmazmı?
Sirr deyil ki, “surroqat robot-ana” ideyası kifayət qədər şübhəli görünür. Bununla belə, KİV məlumatlarına görə, şirkət bu təşəbbüslə bağlı ictimai müzakirələrin başlanması üçün artıq yerli hakimiyyət orqanlarına müraciət edib. İnkişaf üçün digər bir maneə isə qanunvericilik bazasıdır. Çində və digər əksər ölkələrdə insan embrionları üzərində qadın bədənindən kənarda aparılan təcrübələrə ciddi məhdudiyyətlər qoyulub. Qanuna görə, onları yalnız 2 həftəlik yaşa qədər inkişaf etdirmək mümkündür ki, bu da ana bədəni xaricində dölün daşınmasını və uşağın doğulmasını qeyri-mümkün edir. Mütəxəssislərin fikrincə, bu texnologiyanın insanlar üzərində sınaqları 2030-cu ildən tez başlaya bilməz, o vaxta qədər isə araşdırmalar laboratoriya səviyyəsində və peşəkar mühitdə müzakirələr çərçivəsində qalacaq.
Hadisənin gedişatını izləmək üçün ain.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
