"Mən burada qalıram, çünki bu torpağın qoxusu mənim əcdadlarıma bağlıdır..."
İordan çayının Qərb sahilində fələstinlilərin həyatı hər gün daha da sıxışdırılır. Bir tərəfdən radikal yəhudi məskunlaşanların qəfil hücumları, digər tərəfdən isə İsrail hökumətinin genişmiqyaslı tikinti planları bu torpaqlarda yaşamağı demək olar ki, mümkünsüz edir.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "bbc.com" nəşri yazıb.
Fələstin kəndlilərinin gündəlik mübarizəsi
BBC-nin çəkiliş qrupu yaxın günlərdə Brahim Hamayilin zeytun fermasında olarkən maskalı məskunlaşanların qəfil hücumuna şahid olub. Onlar əlində dəyənəklərlə gələrək ağacları kəsib, torpağı yandırıblar. Fermerin sözləri isə bu dirənişin mahiyyətini açır: "Burada qalıram, çünki bu torpağın qoxusu mənim əcdadlarıma bağlıdır. Hətta həyatımla ödəsəm belə".
Son aylarda BMT-nin məlumatına görə, yüzlərlə ailə bu hücumlar nəticəsində evlərini tərk etməyə məcbur olub. Məqsəd isə aydındır: kəndliləri torpaqlarından qoparmaq və bölgəni məskunlaşanların nəzarətinə keçirmək.
Yeni tikinti planları: E1 zonası və sülhün dalana dirənməsi
Fərdi hücumlarla yanaşı, dövlət səviyyəsində də "torpaq sıxışdırılması" siyasəti davam edir. İsrailin maliyyə naziri Betsalel Smotriç bu yaxınlarda E1 zonasında 3400 yeni mənzil tikintisi üçün planı təsdiqləyib.
Bu zona Qərb sahilini şimal və cənubdan ayıraraq fələstinlilərin vahid dövlət qurmaq imkanını tamamilə aradan qaldırır. ABŞ və Avropa İttifaqı bu planların beynəlxalq hüquqa zidd olduğunu və sülh prosesini sıradan çıxardığını bildirir. Lakin İsrail hökuməti geri addım atmaq niyyətində deyil.
İki dövlətli həllin gələcəyi
Bir vaxtlar beynəlxalq ictimaiyyətin əsas şüarı olan "iki dövlətli həll" ideyası indi yalnız diplomatik ritorikada qalır. Yerində isə məskunlaşmaların genişlənməsi, kəndlilərin torpaqlarının əllərindən alınması və münaqişənin getdikcə daha da dərinləşməsi gerçəkləşir.
Fələstin kəndlilərinin dirənişi isə həm rəmzi, həm də real mənada son sədd kimi qalır. Onlar torpaqlarından imtina etməməklə sanki dünya liderlərinə mesaj göndərirlər: kağız üzərində deyil, torpaqda və həyatda mövcud olan həqiqi sülh lazımdır.
Siyasi nəticələrin konturları
Əgər indiki gedişat davam edərsə, qarşıda üç əsas nəticə qaçılmaz görünür:
- İki dövlətli modelin sıradan çıxması. E1 zonasında məskunlaşmaların artması fələstinlilərin coğrafi baxımdan vahid dövlət qurmaq imkanını bağlayır. Bu isə BMT-nin dəstəklədiyi əsas ssenarini real olaraq mümkünsüz edir.
- Radikallaşma riskinin böyüməsi. Torpaq itkiləri və zorakılıqlar fələstinlilər arasında daha çox narazılıq doğuracaq. Bu isə həm silahlı qrupların güclənməsinə, həm də bölgədə yeni zorakılıq dalğalarına gətirib çıxara bilər.
- Beynəlxalq diplomatiyada böhran. ABŞ və Avropa İttifaqı hər dəfə "narahatlığını bildirir", lakin real təzyiq mexanizmləri işə salınmır. Bu, Qərbin vasitəçi rolunu daha da zəiflədə bilər və regional güclərin - İran, Türkiyə və Körfəz ölkələrinin prosesdə çəkisini artıra bilər.
Beləliklə, indi baş verənlər təkcə bir neçə kəndin taleyini deyil, Yaxın Şərqin gələcək siyasi xəritəsini də müəyyənləşdirə bilər. Sual açıq qalır: bu proses "iki dövlətli həllin" sonu olacaq, yoxsa beynəlxalq ictimaiyyət hələ də real bir dönüş nöqtəsi yarada biləcək?..
