Azərbaycanda valideyn himayəsindən məhrum olan uşaqların sayı ilə bağlı açıqlanan son statistika ictimaiyyətin diqqətini çəkib. “Azərbaycanda təhsil, elm və mədəniyyət” adlı statistik məcmuədə qeyd olunub ki, bu il internat müəssisələrində 1484 uşaq valideynlərini itirib və ya himayəsindən məhrum olub. Ötən il bu göstərici 1459 nəfər təşkil edib ki, bu da sayın artdığını göstərir. Eyni zamanda, 2025-ci ildə ümumi təyinatlı və inteqrasiya təlimli internat tipli ümumi təhsil müəssisələrində 406 uşaq təhsil alıb, onlardan 403-ü valideynlərini itirmiş və valideyn himayəsindən məhrum olan uşaqlardır.
Bu faktlar bir daha göstərir ki, ölkədə sosial qayğıya ehtiyacı olan uşaqların sayı əhəmiyyətli olaraq qalmaqdadır və onların cəmiyyətə tam inteqrasiyası üçün xüsusi diqqət və dəstək tələb olunur. Uşaqların internatlarda yerləşdirilməsi yalnız onların maddi-məişət şəraitini təmin etmək məqsədi daşımır, eyni zamanda psixoloji və emosional dəstəyi də ön plana çıxarır. Çünki valideyn himayəsindən məhrum olan uşaqların inkişafı təkcə qida və geyimlə deyil, həm də sevgi, qayğı və sosial adaptasiya ilə birbaşa bağlıdır.
Mütəxəssislər hesab edirlər ki, bu istiqamətdə ailə əsaslı qayğı mexanizmlərinin genişləndirilməsi, övladlığa götürmə və himayədarlıq institutlarının gücləndirilməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Dünyada tətbiq olunan müasir yanaşmalara görə, uşaqların ailə mühitində böyüməsi onların həm təhsil, həm də şəxsi inkişaf baxımından daha səmərəli nəticələrə gətirib çıxarır. Buna görə də dövlətin yanaşması təkcə internat müəssisələrinin sayını və şəraitini yaxşılaşdırmaqla məhdudlaşmamalı, eyni zamanda alternativ ailəvi qayğı modellərinin təşviqi ilə də müşayiət olunmalıdır.
Statistik rəqəmlər həmçinin göstərir ki, hər il müəyyən sayda uşaq valideyn himayəsindən məhrum olur və bu proses sabit tendensiya halını almaqdadır. Bu isə həm sosial səbəblər, həm də miqrasiya, boşanma və ya ailə daxili problemlərlə əlaqədar ola bilər. Bu cür hallarda əsas hədəf uşaqların gələcək həyatlarının sağlam, balanslı və cəmiyyətə faydalı fərdlər kimi formalaşmasıdır. Onların təhsilinə, emosional rifahına və gələcəkdə müstəqil həyata hazırlığına yönələn hər bir addım ölkənin sosial siyasətinin ən mühüm prioritetlərindən biri olmalıdır.
