Türkdilli Ölkələrin Yaşıl Maliyyə Şurasının Astanada keçirilən Birinci Təsis Toplantısında qəbul edilən kommünike üzv dövlətlərin gələcək əməkdaşlıq istiqamətlərini müəyyənləşdirib. Qərara əsasən, əməkdaşlıq və məlumat mübadiləsini daha sistemli etmək üçün rəqəmsal mərkəzə çevriləcək “yaşıl maliyyə” platformasının işə salınması nəzərdə tutulur. Görüşdə Azərbaycanı Mərkəzi Bankın baş direktoru Şahin Mahmudzadə təmsil edib və ölkəmizin dayanıqlı maliyyə təşəbbüslərinə dəstək mövqeyi bir daha vurğulanıb.
Hazırkı qlobal trendlərə nəzər saldıqda, yaşıl maliyyə alətlərinin inkişafı təkcə ekoloji amillərlə deyil, həm də maliyyə dayanıqlığı ilə birbaşa bağlıdır. Dünya Bankı və Beynəlxalq Valyuta Fondu kimi qurumların hesabatlarına görə, 2023-cü ildə qlobal yaşıl istiqraz bazarı 2 trilyon dollara yaxınlaşıb və bu həcmin önümüzdəki onillikdə də sürətlə artacağı gözlənilir. Türkdilli ölkələrin ortaq platforma üzərindən belə bir bazara inteqrasiyası regional kapital axınlarını gücləndirə və sərmayələrin şəffaflıq dərəcəsini artıra bilər.
Kommünikedə vurğulanan əsas məqam dayanıqlı maliyyə strategiyalarının işlənib hazırlanması və taksonomiyaların qurulmasıdır. Taksonomiya dedikdə hansı layihələrin “yaşıl” hesab olunacağına dair dəqiq meyarlar nəzərdə tutulur. Bu mexanizm olmadan nə investor, nə də dövlət strukturları vəsaitlərin effektiv istiqamətləndirilməsində əminlik qazana bilmir. Məsələn, Avropa İttifaqının Yaşıl Taksonomiyası son illərdə kapital bazarlarında ciddi dəyişiklik yaradıb, investorların diqqətini təmiz enerji və aşağı karbonlu layihələrə yönəldib. Oxşar yanaşma türk dövlətləri arasında da maliyyə axınlarını stimullaşdıra bilər.
Azərbaycan üçün bu təşəbbüsün xüsusi əhəmiyyəti var. Ölkə həm bərpa olunan enerji layihələrinin inkişafı, həm də “yaşıl” maliyyə alətlərinin tətbiqi baxımından regional mərkəzə çevrilmək iddiasındadır. Qarabağ və Şərqi Zəngəzur “yaşıl enerji zonası” elan olunub, Xəzərdə külək parkları üzrə beynəlxalq müqavilələr bağlanıb. Bu layihələrin reallaşması üçün xarici sərmayənin cəlbi vacibdir və yeni yaradılacaq platforma vasitəsilə Azərbaycan investisiya imkanlarını daha geniş auditoriyaya çıxarmaq imkanı qazanacaq.
Bununla yanaşı, platforma üzv dövlətlər arasında bilik və təcrübə mübadiləsini asanlaşdıracaq. Türkiyənin maliyyə bazarlarında yaşıl istiqrazların tətbiqi, Qazaxıstanın alternativ enerji investisiyaları və Özbəkistanın aqrar sektorda dayanıqlı maliyyələşdirmə təşəbbüsləri Azərbaycanın təcrübəsi ilə birləşərək ümumi sinerji yarada bilər. Bu sinerji nəticəsində həm regional bazarların inteqrasiyası dərinləşəcək, həm də investorlar üçün daha stabil və etibarlı mühit formalaşacaq.
Rəqəmsal mərkəz kimi nəzərdə tutulan platforma həmçinin ESG standartlarının yayılmasına xidmət edəcək. Bu, yalnız ekoloji və sosial deyil, eyni zamanda idarəetmə prinsiplərinin də təkmilləşdirilməsinə gətirib çıxaracaq. İnvestorların qərarlarında ESG meyarlarının rolu artdıqca, Türkdilli ölkələrin ortaq yanaşma nümayiş etdirməsi onların beynəlxalq bazarlarda rəqabət üstünlüyünü möhkəmləndirə bilər.
