Uşaqlıqdan bilirik ki, banan meyvədir, çiyələk isə giləmeyvə. Amma botanikanın təriflərinə baxanda vəziyyət tam əksinədir: əslində banan giləmeyvədir, çiyələyin isə buna heç bir aidiyyəti yoxdur.
Moderator.az Lent.az - a istinadla bunun səbəblərini təqdim edir:
Niyə bananlar giləmeyvə sayılır, amma çiyələk yox?
Botanika baxımından banan meyvə deyil, çoxtoxumlu giləmeyvədir. O, giləmeyvə üçün bütün təriflərə uyğun gəlir:
bir çiçəyin bircə yumurtalığından inkişaf edir;
içində sərt çəyirdək olmayan şirəli pulpa var;
toxumlara malikdir (yabanı bananlarda toxumlar iri və sərtdir, becərilən sortlarda isə demək olar ki, nəzərə çarpmır);
incə qabığı, pulpası və daxili qişası var, amma sərt qabıq və bir neçə meyvə ilə birləşmiş quruluşu yoxdur.
Bananı meyvə adlandırmaq olar?
Bəli, çünki bu, yalnız botaniki baxımdandır ki, o giləmeyvə sayılır, gündəlik dildə isə banan açıq-aydın meyvədir. Çünki meyvə dedikdə biz adətən təzə yeyilən bitki məhsullarını nəzərdə tuturuq banan da bu kateqoriyaya daxildir.
Bəs niyə çiyələk giləmeyvə deyil?
Bu da yenə botaniki səbəblərlə bağlıdır:
çiyələyin “meyvəsi” əslində pulpası deyil, üstündəki xırda toxumları qozcuqlarıdır;
o, bir yox, çoxlu yumurtalıqlardan formalaşır;
çiyələyin giləmeyvəyə xas olan üç təbəqəsi yoxdur qabıq, pulpa (çiyələkdə bu əslində çiçək yatağıdır) və daxili qişa. Deməli, çiyələk əslində yalançı, toplu meyvədir və elmdə “çoxqozcuqlu meyvə” adlanır. Amma bu, əlbəttə ki, onun dadını daha az ləzzətli etmir.
