Dünyanın müxtəlif xalqlarında yas mərasimləri yalnız dəfn prosesi ilə məhdudlaşmır, həm də ailə və yaxınların bir araya gəldiyi süfrə, çadır və xüsusi mərasim ənənələri ilə müşayiət olunur.
BAKU.WS xəbər verir ki, İndoneziyanın Toraja xalqında yas mərasimi ən mühüm ənənələrdən biridir. Burada mərasimlər günlərlə, hətta həftələrlə davam edə bilir. Ailə tərəfindən rante adlanan böyük açıq sahədə çadır və müvəqqəti tikililər qurulur, qonaqlar üçün süfrə açılır. Musiqi, şeir, yas ayinləri və birgə yemək mərasimlərin əsas hissəsidir.
Yeni Zelandiyada isə Maorilərin tangihanga mərasimi üç gün sürür. Ölən şəxsin cənazəsi marae adlı xüsusi məkana gətirilir. Mərasimdən sonra hakari adlanan yas süfrəsi açılır, qonaqlar birlikdə yemək yeyərək ailəyə dəstək olur.
Karib adalarında Afrikadan gələn ənənəyə əsaslanan "Nine Nights" adlı yas mərasimi keçirilir. Bu mərasim 9 gün davam edir. İnsanlar ailənin evinə toplaşır, musiqi çalır, xatirələr paylaşır. Son gecədə böyük süfrə açılır, lakin inanca görə yeməyə yalnız gecə yarısından sonra başlamaq olar.
ABŞ-də yas mərasimlərindən sonra "repast" adlı birgə yemək təşkil edilir. Burada insanlar ev sahibinə dəstək olmaq üçün yeməkləri özləri gətirirlər. Bu adət "potluck" sistemi kimi tanınır.
Qərbi Avropada – İngiltərə və İrlandiyada isə yas mərasimindən sonra wake tea adlı sadə süfrə açılır. Çay, sendviç və şirniyyatlarla müşayiət olunan bu mərasimdə insanlar ailəyə mənəvi dəstək verir.
Cənubi Avropada da oxşar ənənələr mövcuddur. İspaniyada yas zamanı "pan de ánimas" (ruhların çörəyi) hazırlanaraq mərasim iştirakçılarına paylanır. İtaliyada isə yas günlərində qonaqlara makaron və sadə yeməklər təqdim edilir.
Beləliklə, dünyanın fərqli bölgələrində yas mərasimlərinin özünəməxsus adətləri olsa da, onların ortaq məqamı eynidir – ailənin yanında olmaq, birgə süfrə arxasında həmrəyliyi nümayiş etdirmək və itki ilə bağlı kədəri birlikdə bölüşmək.
