Yeni layihəni gerçəkləşdirməyə 700 milyon dollar tələb olunur
Daşkəsən dəmir filizinin işlənməsi sahəsində irəli sürülən layihə ölkə üçün iqtisadi və sosial dividendlər vəd edir. “AzerGold” QSC-nin İdarə Heyətinin sədri Zakir İbrahimovun I Azərbaycan Beynəlxalq İnvestisiya Forumu çərçivəsində açıqladığı məlumatlara əsaslanaraq layihənin miqyası, qoyulacaq investisiyalar və onun iqtisadi təsirləri ictimaiyyətə təqdim olundu.
Əldə edilmiş ilkin geoloji tədqiqatlar göstərir ki, yataqlarda 70 milyon ton əlavə ehtiyat aşkar olunub və ümumi hesabla yerin təkində 187,3 milyon ton dəmir filizi ehtiyatı təsdiqlənib. Bu ehtiyat həcmi yataqların gələcəkdə, təxminən, 15 il müddətinə əlavə istismarını təmin etmək potensialına malikdir. Belə geoloji təminat layihənin uzunmüddətli perspektivə hesablandığını və sənaye investisiyalarının dayanıqlı gəlir verdiyini sübut edir.
Layihənin məhz ilkin mərhələsi üçün ümumi investisiya tələb olunur ki, bu da, təqribən, 700 milyon ABŞ dolları səviyyəsində qiymətləndirilir. Bu investisiyanın əsas hissəsinin icrası məqsədilə Qazaxıstanın “Fonte GreenMet Investments Fund” investisiya şirkəti ilə strateji əməkdaşlıq qurulub. Əməkdaşlıq nəticəsində “Daşkəsən Dəmir Filiz” MMC və “Fonte GreenMet Investments Fund” birgə olaraq “Azerbaijan Metal Company” MMC-nin təsisini həyata keçiriblər. Bu struktur investorların bilavasitə cəlb edilməsi və texnologiya transferi üçün əlverişli mexanizm yaradır.
Layihənin sənaye komponenti çərçivəsində Azərbaycan ərazisində illik 2 milyon ton istehsal gücünə malik İsti Briketlənmiş Dəmir zavodunun (İBD) təşkil edilməsi nəzərdə tutulur. Bu tip zavodun fəaliyyəti yerli sənaye zəncirinin formalaşmasına xidmət edəcək. Xammalın dəyər zəncirində daha yüksək mərhələyə keçirilməsi, əlavə emal müəssisələrinin yaradılması və logistika infrastrukturunun genişləndirilməsi üçün zəmin yaradacaq.
Strateji hesablamalara görə, layihənin ölkə ÜDM-nə illik təxminən 694 milyon ABŞ dolları həcmində töhfə verməsi gözlənilir. Bu rəqəm həm birbaşa istehsalın gətirdiyi dəyər, həm də əlaqəli sahələrdə yarana biləcək çoxsaylı iqtisadi effektləri əhatə edir. Regionda məşğulluğun artırılması da layihənin mühüm komponentidir: layihə çərçivəsində 1 600-ə qədər yerli mütəxəssisin işlə təmin olunması planlaşdırılır ki, bu da regionun sosial-iqtisadi stabilliyinə müsbət təsir göstərəcək.
“Daşkəsən Dəmir Filiz” MMC-nin baş direktoru Ceyhun Əliyev isə bildirib ki, iri zavodun ünvanı Şəmkir rayonu olacaq. Onun sözlərinə görə, müəssisənin 2029-cu ilin əvvəlində fəaliyyətə başlaması nəzərdə tutulur. Zavodun istehsal prosesi tamamilə müasir texnologiyalar əsasında qurulacaq, ekoloji baxımdan təhlükəsiz və dayanıqlı üsullar tətbiq ediləcək.
Burada prioritet həm də ekoloji məsuliyyəti təmin etməkdir. Ətraf mühitə mümkün zərərləri minimuma endirmək, təhlükəsiz və müasir texnologiyalardan istifadə etmək bizim əsas iş prinsiplərimizdəndir.
“Fonte GreenMet Investments Fund” ilə əməkdaşlıq xarici kapitalın və müasir istehsal texnologiyalarının ölkəyə gətirilməsi, həmçinin beynəlxalq təcrübənin yerli istehsalata inteqrasiyası üçün imkan yaradır. İBD və metal emalı müəssisələrinin işə düşməsi ilə məhsulun əlavə dəyər qatan mərhələlərdə emalı təmin olunacaq və nəticədə ixrac potensialı güclənəcək. Bu, uzunmüddətli dövrdə valyuta gəlirlərinin artmasına, tədiyyə balansının möhkəmlənməsinə yardım edəcək.
Böyük miqyaslı mədənçilik və metallurgiya layihələri ətraf mühitin qorunması, tullantıların idarə edilməsi və enerji effektivliyi baxımından ciddi nəzarət tələb edir. Layihənin uğurla icrası üçün beynəlxalq standartlara uyğun ətraf mühit qiymətləndirilmələri, müasir tullantı emalı texnologiyalarının tətbiqi və yerli icmalarla davamlı dialoq vacibdir. Belə tədbirlər həm ekoloji riskləri azaldar, həm də layihənin sosial lisenziyasını təmin edər.
Yeri gəlmişkən, ötən gün Birinci Azərbaycan Beynəlxalq İnvestisiya Forumu çərçivəsində təşkil edilən panel sessiyada birbaşa xarici investisiya cəlb etmək istəyən ölkələrin qarşısında duran çağırışlar, Azərbaycanda sənayenin və innovasiyaların inkişafı üçün atılan addımlar barədə müzakirələr aparılıb. Nazirliyin tabeliyində Dördüncü Sənaye İnqilabının Təhlili və Koordinasiya Mərkəzinin icraçı direktoru Fariz Cəfərov qurumun fəaliyyət istiqamətləri barədə məlumat verib. “Sənaye 4.0 hazırlıq proqramı”, insan kapitalının inkişafı istiqamətində görülən işlər qeyd edilib. Bildirilib ki, “Sənaye 4.0 hazırlıq proqramı” çərçivəsində müəssisələrin beynəlxalq metodologiya əsasında texnoloji hazırlıq səviyyəsi qiymətləndirilir, onların spesifik ehtiyaclarına uyğun texnoloji transformasiya üzrə yol xəritələri hazırlanır.
Ümumiyyətlə, Daşkəsən dəmir filizi yataqlarının işlənməsi layihəsi ölkənin sənaye və mədənçilik sektorunda strateji dönüş yarada bilər. Təqribən 700 milyon ABŞ dolları səviyyəsində planlaşdırılan investisiya, illik 2 milyon ton gücündə İBD, 187,3 milyon ton təsdiqlənmiş ehtiyat, illik 694 milyon ABŞ dolları ÜDM töhfəsi və 1 600 iş yeri layihənin həm milli, həm də regional iqtisadiyyat üçün əhəmiyyətini açıq şəkildə göstərir. Layihənin uğurlu reallaşması üçün şəffaf idarəetmə, ətraf mühit tələblərinə riayət və davamlı strateji tərəfdaşlıqların saxlanılması zəruridir. Bu amillər təmin edildikdə, Daşkəsən layihəsi Azərbaycanın sənaye potensialını yeni bir mərhələyə daşıya bilər.
Nurlan ABDALOV
XQ
