Alimlər yeni tədqiqatlarla daha dəqiq və ekoloji üsulların mümkün ola biləcəyini bildirirlər...
Poliqon xəbər verir ki, şlaklar (salyangozların bəzi növləri) bağbanların qorxulu yuxusu olmaqla yanaşı, kənd təsərrüfatı üçün də ciddi təhlükə hesab olunur. Onlar əsasən buğda kimi strateji əhəmiyyətli əkinləri məhv edir və məhsuldarlığı xeyli azaldır.
The Conversation portalının yazdığına görə, alimlərin apardığı yeni araşdırmalar bu zərərvericilərlə mübarizədə daha dəqiq və ekoloji cəhətdən təhlükəsiz üsulların işlənib hazırlanmasına ümid yaradır.
Əsas çətinlik ondan ibarətdir ki, şlaklar əlverişsiz hava şəraitində torpağın dərinliyində, daşların və otların altında gizlənərək kimyəvi vasitələrin təsirindən yayınırlar. İndiyədək tətbiq olunan dərmanlar yalnız səthdə olan fərdlərə təsir göstərib. Effektiv sayılan bəzi maddələr, məsələn, metaldegid isə ekologiyaya təhlükə yaratdığına görə qadağan edilib. Bioloji üsullar – məsələn, şlakları yoluxduran nematodlar (mikroskopik qurdlar) isə hələlik sənaye miqyasında istifadəyə çox bahalı hesab olunur.
Tədqiqatçılar müşahidə ediblər ki, şlaklar tarlalarda bərabər şəkildə yayılmır, sıx “ləkələr” əmələ gətirirlər və geniş sahələri toxunulmaz saxlayırlar. Son illərin araşdırmaları göstərib ki, bu ocaqlar mövsüm ərzində sabit qalır. Bu kəşf fermerlərə yalnız həmin zonaları hədəf almaqla pestisid istifadəsini 50%-dək azaltmağa və ətraf mühitə düşən yükü minimuma endirməyə imkan verə bilər.
Maraqlıdır ki, alimlər “şlak ləkələrinin” necə yarandığını daha yaxşı başa düşmək üçün bu canlıların üzərinə mini radioişarəçilər də yerləşdiriblər. Nəticədə məlum olub ki, qrup halında olduqda şlaklar fərqli davranış nümayiş etdirirlər: daha iti dönüşlər edirlər, daha çox dayanırlar və uzun müddət dincəlirlər.
Bu müşahidələr əsasında hazırlanmış rəqəmsal populyasiya modeli tədqiqatçılara real sahə şəraitində mümkün olmayan ssenariləri öyrənmək imkanı verib. Alimlərin fikrincə, şlakların davranışını dərindən anlamaq kənd təsərrüfatını qorumaq və qlobal ərzaq təhlükəsizliyini gücləndirmək baxımından həyati əhəmiyyət daşıyır.
Poliqon.info
