Azərbaycan Transxəzər Nəqliyyat Dəhlizində əsas tərəfdaşdır.
Bunu Avropa İttifaqının Genişlənmə üzrə komissarı Marta Kos sentyabrda Azərbaycana səfərindən sonra Trend-ə müsahibəsində deyib.
Azərbaycana səfərin əsas məqamları
Avropa komissarı qeyd edib ki, Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişinin paraflanmasından sonra Cənubi Qafqaz regionunda köklü transformasiya müşahidə olunub.
"Bu tarixi məqamda mən Bakıya aydın mesajla gəldim: Avropa İttifaqı (Aİ) münasibətlərimizi yeni siyasi səviyyəyə qaldırmaq üçün bu tarixi fürsətdən istifadə edərək Azərbaycana dəstək verməyə hazırdır. Bu, mənim Azərbaycana ilk rəsmi səfərim olub. Prezident İlham Əliyevlə görüşdüm və onun sülh prosesinə rəhbərlik etdiyinə görə təbriklərimi bildirdim. Mən minalarla mübarizə səylərinə dəstəyimizi genişləndirmək niyyətimizi bildirdim – Aİ 23 milyon avroya qədər yardım etməyə hazırdır. Biz qarşılıqlı maraq doğuran geniş spektrli sahələri, o cümlədən nəqliyyat əlaqəsi, enerji əməkdaşlığı və minalarla mübarizəni müzakirə etdik", - deyə o bildirib.
Kos vurğulayıb ki, xüsusən də mövcud geosiyasi kontekstdə nəqliyyat əlaqəsi həm Aİ, həm də Azərbaycan üçün daha böyük siyasi əhəmiyyət kəsb edir.
"Mərkəzi Asiya və Avropanı birləşdirməklə regionun bütün potensialını açmaq olar. Biz həmçinin Aİ ilə Azərbaycan arasında iqtisadi əməkdaşlığı gücləndirmək və investisiyaların təşviqi imkanlarını araşdırmaq üçün Yüksək Səviyyəli İqtisadi İşçi Qrupunun yaradılması barədə razılığa gəldik", - deyə Avropa Komissarı əlavə edib.
Orta Dəhlizin inkişafında Aİ-nin rolu
M.Kos qeyd edib ki, uzun müddət ərzində ilk dəfə olaraq Cənubi Qafqaz vasitəsilə Avropadan Mərkəzi Asiyaya ticarət yollarının perspektivi reallığa çevrilir:
"Mənim Azərbaycana səfərim Aİ-ni Cənubi Qafqaz və daha sonra Qara dəniz regionu vasitəsilə Asiya ilə birləşdirən daha geniş strategiyanın ilk addımı oldu. Biz Mərkəzi Asiyanın perspektivlərini nəzərə alaraq nəqliyyat, enerji və rəqəmsal infrastrukturu inkişaf etdirməklə Azərbaycanla əlaqələri gücləndirmək istəyirik. Aİ-nin Azərbaycan üçün müsbət gündəliyi var: iqtisadi inkişafı və davamlı artımı stimullaşdırmaq üçün konkret təkliflər. Bu, Orta Dəhlizin inkişafı üçün həlledici əhəmiyyət kəsb edən Azərbaycana mühüm iqtisadi, siyasi və strateji faydalar gətirir. Bu kontekstdə Azərbaycan Transxəzər Nəqliyyat Dəhlizində əsas tərəfdaşdır".
Avropa komissarı vurğulayıb ki, Avropa və Azərbaycan dəhlizin uğurunun təmin edilməsində maraqlıdır.
"Qarşıdakı aylarda biz bu niyyətləri daha da konkretləşdirəcəyik: oktyabrın 9-10-da Brüsseldə ikinci "Qlobal Qapılar" (Global Gateway) Forumu keçiriləcək, oktyabrın 20-də isə regionlar arasında təhlükəsizlik və əlaqə ilə bağlı nazirlərin görüşü keçiriləcək. İlin sonuna kimi biz özəl sektoru da Transxəzər Nəqliyyat Dəhlizində investisiya imkanlarını araşdırmağa dəvət edəcəyik", - deyə o əlavə edib.
Daha geniş regional əlaqə çərçivəsində nəqliyyat sektorunda əməkdaşlığın gücləndirilməsi
"Bizim strategiyamız Avropa təcrübəsinə əsaslanır. Avropa əməkdaşlığı ona görə uğurlu oldu ki, biz əvvəllər tarixi düşmən olan ölkələr arasında qarşılıqlı maraq doğuran konkret sahələr üzərində işləməyə başladıq. Nəqliyyat və logistika həm də Azərbaycan və Aİ, eləcə də daha geniş Cənubi Qafqaz regionu ilə əlaqələrin təməli ola bilər. Hər iki sektor həm biznes, həm də vətəndaşlar üçün böyük siyasi əhəmiyyətə malik əsas iqtisadi sahələrdir. Əminəm ki, bu sahələrdə uğurlu əməkdaşlıq Azərbaycan ilə Avropa arasında münasibətləri yeni müsbət müstəviyə çıxara bilər", - deyə o bildirib.
Avropa komissarı qeyd edib ki, Aİ Avropanı regiona yaxınlaşdıran marşrutların bərpası, modernləşdirilməsi və reabilitasiyasında Azərbaycan hökuməti ilə əməkdaşlığa hazırdır.
Aİ-nin Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh prosesinə baxışı
Kos qeyd edib ki, Avropa İttifaqı Vaşinqtonda sülh sazişi mətninin paraflanmasını alqışlayır.
"Bu, regionda davamlı sülh və sabitlik yolunda mühüm addımdır. İmzalanmış və ratifikasiya olunmuş sülh sazişi keçmiş münaqişələrə son qoyacaq və regionun inkişafına mühüm müsbət təsir göstərəcək. Bu, sülh və sabitliyin yeni səhifəsini açacaq. Sazişin əsas elementi nəqliyyat və logistika əlaqələrinin genişləndirilməsi öhdəliyidir. Bu, təkcə region daxilində əlaqələri gücləndirməyəcək, həm də Avropanı Cənubi Qafqaz və Mərkəzi Asiyaya yaxınlaşdıracaq. Azərbaycan mümkün transsərhəd və regional əməkdaşlıq təşəbbüsləri, barışıq səyləri və humanitar məsələlər də daxil olmaqla normallaşma prosesini daha da irəlilətmək üçün Avropa İttifaqına ümid edə bilər", - deyə o əlavə edib.
Aİ-nin Ukraynada Azərbaycanın enerji infrastrukturu əleyhinə Rusiyanın hərəkətlərinə münasibəti
Avropa komissarı vurğulayıb ki, Aİ bu hücumları qətiyyətlə pisləyir.
"Bu təsadüf deyil. Aİ və Azərbaycan Ukraynanın ərazi bütövlüyünü qətiyyətlə dəstəkləyir. Rusiyanın Ukraynanın mülki enerji infrastrukturuna qarşı qəsdən həyata keçirdiyi hücumlar əsassızdır və heç bir bəraəti yoxdur. Bu, tamamilə qəbuledilməzdir və dərhal dayandırılmalıdır. SOCAR-ın aktivlərinə edilən hücumlar Rusiyanın davam edən təcavüzünün növbəti addımıdır", - deyə M.Kos qeyd edib.
"Şərq Tərəfdaşlığı" proqramı çərçivəsində Aİ ilə Azərbaycan arasında əlaqələrin gücləndirilməsi
M.Kos qeyd edib ki, “Şərq Tərəfdaşlığı” sülh prosesinin və daha geniş transregional əlaqə gündəliyinin irəliləyişi üçün mühüm platforma olaraq qalır.
""Şərq Tərəfdaşlığı" ölkələri və Xəzər dənizi üzərindən Mərkəzi Asiyadakı tərəfdaşlarımızla birgə işləmək vacibdir. Azərbaycan bu səylərdə mərkəzi tərəfdaşdır. Azərbaycana səfərimin məqsədi Aİ-nin Azərbaycanın "Şərq Tərəfdaşlığı" çərçivəsində mövqeyinin möhkəmləndirilməsinə və onun Avropa üçün strateji tərəfdaş kimi rolunun tanınmasına siyasi sadiqliyini vurğulamaq olub. Əminəm ki, mənim səfərim münasibətilə işə başladığımız İqtisadiyyat üzrə Yüksək Səviyyəli İşçi Qrup bu məqsədə nail olmağa öz töhfəsini verəcək", - deyə o əlavə edib.
Əsas sektorlarda gələcək Aİ-Azərbaycan əməkdaşlığı
"Biz sıfırdan başlamırıq. 2022-ci ilin iyul ayında Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Lyayen və Prezident İlham Əliyev arasında Anlaşma Memorandumunda razılaşdırılmış prioritetlərə uyğun olaraq, biz regional enerji əlaqəsini gücləndirməyə, bərpa olunan enerjini inkişaf etdirməyə və enerji səmərəliliyini artırmağa davam edəcəyik", - deyə komissar bildirib.
O qeyd edib ki, siyasi dialoqun gücləndirilməsi və əməkdaşlığın bərpası Azərbaycan və Aİ arasında münasibətlərdə yeni səhifənin əsas elementləri olacaq:
"Tərəfdaşlığımızı inkişaf etdirmək üçün biz Aİ-Azərbaycan Tərəfdaşlıq Prioritetlərini yeniləməliyik. Sülh quruculuğu və nəqliyyat əlaqələrinin inkişafı Azərbaycanla gələcək əməkdaşlığımızın əsas prioritetləri olaraq qalır. Mən həmçinin iqlim və ətraf mühit, təhsil və ticarət kimi sahələrdə əməkdaşlığın genişləndirilməsi və dərinləşdirilməsi üçün böyük potensial görürəm".
