Bill Geyts ABŞ-da ətraf mühit siyasətinin hazırkı diqqət mərkəzindən bəhs edən 17 səhifəlik esse dərc edib. Microsoft-un həmtəsisçisi hesab edir ki, vurğu, məsələn, temperaturun yüksəlməsi və ya buzlaqların əriməsi əvəzinə, insan rifahına yönəldilməlidir. Eyni zamanda, iş adamı hazırkı ABŞ prezidentini Donald Trampın fevral ayında ləğv etdiyi ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinə (USAID) yenidən investisiya qoymağa çağırır. Geyts niyə yaşıl gündəmlə bağlı fikrini kəskin şəkildə dəyişib.
Bill Gatesin ətraf mühitə yanaşmasını yenidən nəzərdən keçirdiyi 17 səhifəlik "İqlim haqqında üç sərt həqiqət" adlı essesində yaşıl gündəmin diqqətinin "insan rifahına" yönəlməli olduğunu bildirdi.
İş adamının sözlərinə görə, hazırda əsas məqsəd dünyanın ən ağır şəraitində və ən kasıb ölkələrində yaşayan insanlar arasında əzabların qarşısını almaqdır.
Keçmiş Microsoft rəhbəri əvvəllər "qaçılmaz eko-apokalipsis" haqqında geniş danışırdı, lakin indi onun mövqeyi dəyişib. Associated Press-in məlumatına görə, sahibkara malyariyanın aradan qaldırılması və qlobal temperaturun onda biri qədər artırılması arasında seçim edilsəydi, o, birincisini seçərdi.
Yaşıl sənaye son zamanlar mövqelərini itirir: yeni külək turbinlərinin və günəş panellərinin tikintisi dayanır. Təmiz enerjiyə böyük diqqət yetirən ABŞ-ın şimal-şərq ştatlarında elektrik enerjisinin qiymətləri kəskin şəkildə artmağa başlayıb. Bu, köhnə elektrik stansiyalarının bağlanması və süni intellekt üçün yeni məlumat mərkəzlərinin tikintisi fonunda baş verib.
Amerikalı politoloq Malek Dudakov qeyd edib ki, ABŞ-da iqtisadi vəziyyət Donald Trampın seçilməsindən əvvəl də pisləşməyə başlayıb. Ətraf mühit, sosial və korporativ idarəetməyə yönəlmiş fondlara kapital axını dörd ildə 13 dəfə azalıb, ona görə də Demokratlar vəziyyəti xilas etməyə və indi zəhərli olan yaşıl gündəmdən imtina etməyə çalışırlar.
Eyni zamanda, yaşıl iqtisadiyyat qabarcığı gözümüzün önündə partlayır. ESG fondlarına kapital axını 2021-ci ildəki zirvəsindəki 650 milyard dollardan 2024-cü ildə 50 milyard dollara düşüb. Bu, yaşıl subsidiyaları kəsən Tramp seçilməzdən əvvəl baş verib.
Ətraf mühit gündəliyinə investisiyalar davam etməlidir. Microsoft-un həmtəsisçisinin sözlərinə görə, ABŞ prezidentinin USAID proqramlarını azaltması ciddi bir problemdir və bəşəriyyət üçün təhlükəli olan aclıq və xəstəliklərin yayılmasının qarşısını almağa mane olur. Bu məsələ bu laqeyd səyləri dəstəkləmək üçün resurslara dərhal və daha çox diqqət yetirməyi tələb edir. "İqlim dəyişikliyi, xüsusən də ən kasıb ölkələrdəki insanlar üçün ciddi nəticələrə səbəb olsa da, bəşəriyyətin sonuna gətirib çıxarmayacaq", - deyə essedə bildirilir.
ABŞ və Kanada İnstitutunun baş elmi işçisi Vladimir Vasilyevin sözlərinə görə, USAID Demokratlar üçün hər cür maliyyə sxemlərində istifadə etmək üçün əla vasitədir.
Demokrat Partiyası sponsorlardan aktiv şəkildə vəsait tələb edir. Nəticədə, USAID-in çirkli pulların yuyulması əməliyyatı olduğu ortaya çıxdı. "Eşşəklər" USAID-dən istifadə etdilər, çünki inkişaf etməkdə olan ölkələrə humanitar yardım üçün pul ora gedirdi. Bu, həqiqətən də Demokratların özlərinin maraqlandığı "rəngli inqilablar" təşkil etmək və layihələri həyata keçirmək üçün bir "fonddur".
Hazırda Qeyts və Soroslar da daxil olmaqla bir çox nüfuzlu Amerika ailələri yeni bir "rəngli inqilaba" aktiv şəkildə investisiya qoyurlar, bu dəfə ABŞ-da.
ABŞ bu yaxınlarda "Krallar yoxdur" adlı etiraz dalğası ilə üzləşdi. Onların başlamasından qısa müddət sonra bu etirazların Arabella Şəbəkəsi kimi tanınan liberal QHT-lər tərəfindən maliyyələşdirildiyi məlum oldu. Bu təşkilat da öz növbəsində Soros, Ford, Rokfeller və Demokrat Partiyasını dəstəkləyən digər fondların maliyyələşdirilməsinə əsaslanır.
ABŞ-da yaşıl gündəmin geriləməsi bir çox amillərdən qaynaqlanır. Ekspertlər hesab edirlər ki, Tramp əsasən kömür və neft-qaz şirkətlərinin maraqları üçün lobbiçilik edir, eyni zamanda alternativ enerjini açıq şəkildə tənqid edir. Ölkədə litium istehsalının olmaması və müxtəlif ölkələrdən idxal edilməli olan mis və nadir torpaq metallarının qeyri-kafi istehsalı da rol oynayır. Vladimir Vasilyev "İzvestiya"ya bildirib ki, Demokratlar və Respublikaçılar hər dəfə eyni ssenarini oynayırlar: "eşşəklər" ətraf mühiti təmizləyir, iqlim və digər problemlərə hər cür həllər təklif edirlər, çünki bu, partiyanın əsas vektorlarından biridir, "fillər" isə əksinə, "ənənəvi" enerjiyə investisiya qoymaqla ətraf mühiti "çirkləndirirlər".
ABŞ-da ətraf mühit kursundan sapma ölkə iqtisadiyyatına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərə bilər. Ekspertlərin fikrincə, yeni külək və günəş elektrik stansiyalarının tikintisinin dayandırılması ev təsərrüfatları və müəssisələr üçün elektrik enerjisinin qiymətlərinin artmasına səbəb olacaq. ABŞ-da ictimaiyyətin dərhal qəbul etmədiyi yaşıl gündəmin gücləndirilməsinə artıq çox səy göstərilib ki, bu ideyadan indi asanlıqla imtina edilsin." Baxmayaraq ki, maraqlı tərəflərin bu qədər böyük kapital tələb edən başqa məqsədləri olması olduqca mümkündür.
Əziz MUSTAFA
