ABŞ prezidenti Donald Tramp Mərkəzi Asiyanın beş ölkəsinin liderləri ilə görüş zamanı strateji əhəmiyyətli faydalı qazıntıların idxalını diversifikasiya etmək niyyətində olduğunu bəyan edib. “Bloomberg” yazır ki, Ağ Evdə Qazaxıstan, Özbəkistan, Qırğızıstan, Tacikistan və Türkmənistan rəhbərlərinin iştirakı ilə keçirilən işgüzar şam yeməyində Tramp nadir torpaq metallarını gündəliyin əsas mövzularından biri kimi qeyd edib.
“Gündəliyimizin əsas bəndlərindən biri həyati əhəmiyyətli faydalı qazıntıların hasilatıdır,” – deyə Tramp Ağ Evdə Mərkəzi Asiya ölkələrinin liderləri ilə şam yeməyi zamanı bildirib. – “Son həftələr ərzində administrasiyam ABŞ-nin iqtisadi təhlükəsizliyini gücləndirib, mühüm faydalı qazıntıların tədarük zəncirlərini genişləndirmək üçün bütün dünyada müttəfiqlərimiz və tərəfdaşlarımızla sazişlər imzalayıb”.
Agentlik qeyd edir ki, ABŞ administrasiyası qabaqcıl texnologiyaların istehsalı üçün vacib olan nadir torpaq elementlərinin tədarükündə Çinin dominantlığını azaltmağa çalışır. Ötən həftə Tramp Çin lideri Si Cinpinlə həyati mineralların ixrac məhdudiyyətlərinin ləğvi barədə razılığa gəlsə də, Ağ Ev hələ də alternativ tədarükçülər axtarır.
Mərkəzi Asiya dövlətləri nadir torpaq metalları və uran ehtiyatları baxımından zəngindir. Tacikistan prezidenti Emomali Rəhmon yerli yataqlardan süni intellekt üçün növbəti nəsil məlumat emalı mərkəzlərinin yaradılmasında istifadə etməyi təklif edib.
Bu görüş ABŞ prezidentinin Mərkəzi Asiya liderlərini ilk dəfə Ağ Evdə qəbul etməsi ilə tarixə düşüb (keçmiş prezident Co Bayden 2023-cü ildə oxşar görüşü Nyu-Yorkda keçirmişdi). Sammit çərçivəsində iqtisadi razılaşmalar elan edilib. Bunlara 40 ədəd “Boeing” təyyarəsinin alınması planları və Özbəkistanın ABŞ iqtisadiyyatına yatırımları daxildir. Tramp, həmçinin, Mərkəzi Asiya ölkələri ilə İsrail arasında münasibətlərin normallaşmasına dair nikbinliyini ifadə edib.
