Allergiyanın dəqiq səbəbini tapmaq bəzən detektiv işi kimi çətin ola bilər. AzPost bildirir ki, allergoloq-immunoloq Lyudmila Makhovaya qeyd edir ki, bunun üçün həkimlər xəstənin həyat tərzini, simptomların mövsümlə, peşə ilə, qidalanma ilə, heyvanlarla və ev tozu ilə əlaqəsini ətraflı araşdırır.
Çətinlik ondadır ki, allergik reaksiya kontakt etdikdən bir neçə saat, hətta bir gün sonra ortaya çıxa bilər. Məsələn, parkda gəzintidən sonra yaranan burun axıntısını bağlamaq çətin olur. Ətraflı anamnez toplandıqdan sonra həkim “şübhəli allergenlər”i müəyyən edir və spesifik allergoloji testlər təyin edir.
Əsas diaqnostik üsullar dəri testləri və qan analizidir. Qanda IgE sinfi spesifik anticisimlərin mövcudluğu allergik reaksiyanı təsdiqləyir; mənfi nəticə isə başqa səbəbləri və ya allergenləri axtarmağa səbəb olur.
Bəzən insanlar fərqli allergenlərə qarşı eyni şəkildə reaksiya verə bilirlər — buna kəsişmiş allergiya deyilir. Klassik nümunə: alma, gilas və yerkökü ilə yanaşı, ağcaqayın tozcuğuna allergiya. Bunun səbəbi həmin məhsulların və tozcuğun proteinlərinin oxşar quruluşudur.
Daha az məlum olan hallar da mövcuddur. Məsələn, pişik allergiyası olan bəzi insanlarda donuz ətinə reaksiya yaranır — bu, “pişik–donuz” sindromu adlanır və heyvanların serum albumin adlı oxşar zülallarına bağlıdır.
Diaqnostikada düzgün yol belədir: simptomlar görünən kimi özbaşına müalicə etməmək, əvvəlcə terapevt və ya pediatra müraciət etmək, lazım gələrsə allergoloqa yönləndirilmək. Mütəxəssis müayinə aparır, ətraflı sorğu keçir və lazımi testlər — spesifik allergenlər üçün dəri testləri və molekulyar allergodiagnostika — təyin edir. Bu üsullar allergiyanın dəqiq səbəbini müəyyən etməyə, kəsişmiş reaksiyaları proqnozlaşdırmağa və effektiv terapiya seçməyə imkan verir.
