Noyabr ayında doqquz Avropa ölkəsində aparılan hərtərəfli sorğu göstərir ki, Avropa həm xarici təhdidlərin toplanması, həm də öz daxilində dəyişən tarixi, geosiyasi və siyasi mənzərə ilə üzləşir. Avropa dərindən xəbərdardır, lakin narahat deyil və gələcəyə müsbət diqqət yetirmək üçün mübarizə aparır.


Sorğu üç əsas istiqamət üzrə güclü tendensiyaları və struktur paradoksları ortaya qoyur:

I. Xarici Təhdidlər və Müdafiə Qavrayışı
Rusiya Bir Nömrəli Müharibə Təhdididir: Avropalıların nisbi əksəriyyəti (51%) Rusiya ilə açıq müharibə riskinin qarşıdakı illərdə "yüksək" olacağına inanır. Bu, bir neçə il əvvəl ağlasığmaz olan qavrayış dəyişikliyidir.

Coğrafi Fərq: Bu risk qavrayışı Rusiya sərhədinə yaxın olan Polşada (77%) ən yüksək, Portuqaliya və İtaliya kimi cənub ölkələrində isə daha aşağıdır.

Terrorizm Ən Əhəmiyyətli Birbaşa Təhdiddir: Rusiya dövlət əsaslı təhdidlər arasında ön sıralarda yer alsa da, terrorizm ümumilikdə ən vacib təhdiddir (63%). Fransa (86%) terror riski qavrayışının ən yüksək olduğu ölkədir.
Milli Hərbi Potensiala Etibarsızlıq: Avropalıların təxminən 70%-i ölkələrinin Rusiya hücumundan özünü müdafiə etmək qabiliyyətinə şübhə ilə yanaşır. Bu etibarsızlıq hər bir ölkədə azlıq təşkil etsə də, hətta Fransa (44%) belə ən çox özünəinamlıdır. Bu, Avropanın davamlı milli zəiflik hissi ilə təhlükə dövrünə qədəm qoyduğunu göstərir.

Qorunma Tələbində Avropa Ölçüsü: Təhdidlər qarşısında avropalıların böyük əksəriyyəti (69%) özlərini qorumaq üçün tədbirlər görülməli olan miqyasda Avropa ölçüsünü (təkbaşına və ya milli səviyyə ilə birlikdə) əhatə edir.

II. Geosiyasi Paradokslar və Strateji Muxtariyyət
ABŞ Paradoksu (Tramp Effekti):

Tramp Düşmən kimi qəbul edilir: Sorğunun son dalğasında avropalıların əksəriyyəti (48%) Donald Trampı Avropanın "düşməni" kimi görür (yalnız 10%-i onu "dost" kimi görür). Bu mənfi qavrayış zamanla daha da aydınlaşıb.

Münaqişədən Qaçınma: Buna baxmayaraq, avropalılar ABŞ ilə münasibətlərdə birbaşa qarşıdurma tələblərini azaldır və kompromisə üstünlük verirlər (48%).

Nəticə: Avropalılar Trampa qarşı siyasi mühakimələrini sərtləşdirsələr də, liderlik (xalq) və güc (münasibətlər) arasında fərq qoyurlar və Vaşinqtonla strateji fasilədən qaçmağa çalışırlar.

ABŞ və Çindən muxtariyyət tələbi: Avropalıların ümumilikdə 71%-i nə ABŞ orbitində olmaq, nə də Çinlə uyğunlaşmaq istəyir. Böyük əksəriyyət hər iki gücdən (55%) və ya heç birindən (16%) bərabər məsafədə mövqe tutmağa üstünlük verir.

Çinin Texnoloji Rəqib kimi qəbul edilməsi: Avropalılar Çini əsas texnoloji rəqibi (44%) kimi görsələr də, ABŞ getdikcə daha az təbii müttəfiq, daha çox rəqib kimi qəbul edilir.

III. Daxili İxtilaflar və Sosial Gərginliklər
AB-yə Sədaqətdəki Fraqmentlər: Respondentlərin 74%-i ölkələrinin AB-də qalmasını istəsələr də, bu öhdəliyin gücü ölkələrə görə dəyişir.

Fransa: Zəif Əlaqə: Aİ-dən çıxmaq istəyi ilə qalmaq istəyi arasında ən kiçik fərqə malik ölkə Fransadır (+34 bal). Fransanın çıxmaq üçün ən yüksək potensialı və Aİ üzvlüyünün ən həssas göründüyü ölkədir.

Brexitin təsiri: Avropalıların böyük əksəriyyəti (63%) Brexitin Böyük Britaniyaya "mənfi" təsir göstərdiyinə inanır. Brexit Avropa üçün model deyil, çəkindirici amil kimi çıxış etməyə davam edir.

İmmiqrasiya və Kimlik:

İmmiqrasiya Avropada milli birliyə təhdid kimi qəbul edilir (46%).

Coğrafi Bölünmə: Təhdid qavrayışı Polşa (61%) və Belçika (60%) kimi Şimali və Şərq ölkələrində dominant olsa da, İspaniya (49%), Portuqaliya və İtaliyadakı insanlar immiqrasiyanı demoqrafik yaşlanmanı kompensasiya etmək üçün bir zərurət kimi görürlər.

Antisemitizm Narahatlığı: Avropalıların böyük əksəriyyəti (61%) ölkələrində antisemitizmin artdığına inanır. Fransa (73%) və Almaniya (65%) bu narahatlığın ən yüksək səviyyələrinə malik ölkələrdir.

Hökumətin azaldılması tələbi: Avropalıların əksəriyyəti (64%) dövlət xərclərinin və dövlət qulluqçularının sayının əhəmiyyətli dərəcədə azaldılmasını dəstəkləyir. Bu tələb xüsusilə Xorvatiya və Almaniyada güclüdür.

İqlim müzakirəsi: Avropalıların 43%-i "iqlim dəyişikliyinin şişirdildiyi və ya alət kimi təqdim edildiyi" ifadəsi ilə razıdır və bu da iqlimlə bağlı dərin mədəni və siyasi fikir ayrılığını nümayiş etdirir.

Bu nəticələr göstərir ki, Avropa həm xarici təzyiqlər, həm də kimlik, iqtisadiyyat və dövlətin rolu kimi fundamental məsələlərdə dərin daxili fikir ayrılıqları ilə formalaşan mürəkkəb və ziddiyyətli bir dövrə qədəm qoyub.

aia.az
Tərcümə şöbəsi

• Avropa
• Siyasət
• Tramp
• Düşmən