Naxçıvan Muxtar Respublikasında ilin ilk on bir ayında 344,3 milyon manatlıq kənd təsərrüfatı məhsulu istehsal olunması və bu göstəricinin ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 2,7 faiz azalması regionun aqrar sektorunda həm struktur dəyişikliklərini, həm də mövsümi və qlobal amillərin təsirini əks etdirir. Ümumi istehsalın 190,6 milyon manatının bitkiçilik, 153,8 milyon manatının isə heyvandarlıq üzrə formalaşması muxtar respublikanın ənənəvi iki əsas aqrar istiqamətinin pay bölgüsündə nisbətən sabit tarazlığı saxladığını göstərir.
Dünyanın bir çox ölkələrində bitkiçilik məhsullarının istehsalında müşahidə edilən dalğalanmalar adətən iqlim dəyişiklikləri, su ehtiyatlarının həcmi, torpaq məhsuldarlığının mövsümi dəyişməsi və qlobal ərzaq bazarlarındakı qiymət konyunkturu ilə sıx bağlıdır. Naxçıvanda bitkiçilik üzrə istehsalın azalması da bu tendensiyanın regional təzahürü kimi dəyərləndirilə bilər. Son illərdə quraqlıq və su təminatının dəyişkənliyi həm iri təsərrüfatların, həm də kiçik ailə fermerlərinin məhsuldarlıq göstəricilərinə təsir edən əsas iqtisadi determinantlara çevrilib. Aqrar strukturlarda suvarma infrastrukturunun yenilənməsi və iqlimə adaptasiya olunan sortların genişləndirilməsi kimi tədbirlər bu kontekstdə prioritet sahələr olaraq qalır.
Heyvandarlıq üzrə istehsalın ümumi aqrar göstəricidə stabil pay saxlaması isə regionda bu sahənin dayanıqlığını təsdiqləyir. Qlobal tendensiyalarda heyvandarlıq istiqamətində artım və azalmalar əsasən yem bazarının qiymət dinamikası, xəstəliklərə qarşı dayanıqlıq və təsərrüfatların texniki təminatı ilə əlaqələndirilir. Naxçıvanda heyvandarlığın ümumi göstəricidə sabit qalması bu sahədə idarəetmə mexanizmlərinin və təsərrüfat modellərinin daha elastik olduğunu göstərir. Bununla belə, yem xərclərinin qlobal artım temposu regionda da təsərrüfat gəlirliliyinə təsir edən amillərdən biridir və bu istiqamətdə lokallaşdırılmış yem istehsalı potensialının genişləndirilməsi mühüm iqtisadi həll kimi önə çıxır.
İstehsal azalışı aqrar sahədə ümumi zəifləmə mənasına gəlmir, əksinə struktur dəyişikliklərinin və resursların daha optimallaşdırılmış şəkildə istifadəsinin göstəricisi kimi qiymətləndirilə bilər. Bir çox ölkələrin regional aqrar bazarlarında müşahidə edildiyi kimi, bitkiçilikdən heyvandarlığa və yaxud əksinə nisbi pay dəyişikliyi iqtisadi adaptasiya mexanizmlərinin işlədiyini göstərir. Naxçıvanda bu balansın qorunması regionun ərzaq təhlükəsizliyinin sabit qalmasına, habelə bazar tələbinə uyğun istehsal strukturunun formalaşmasına şərait yaradır.
