"Bu addım beynəlxalq hüququn və BMT Nizamnaməsinin açıq şəkildə pozulmasıdır..."
Somali Federativ Respublikasının hökuməti İsrailin Somaliləndi müstəqil dövlət kimi tanımaq qərarını sərt şəkildə pisləyib.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "Reuters" agentliyi məlumat yayıb.
Somali hökumətindən sərt reaksiyalar
Baş nazir Həmza Abdi Barrenin ofisi tərəfindən yayımlanan açıqlamada bildirilir ki, bu addım beynəlxalq hüququn və BMT Nizamnaməsinin açıq pozuntusudur. Somali hökumətinin sözçüsü qeyd edib: "Somalilənd Somali dövlətinin ayrılmaz hissəsidir və heç bir xarici tanınma, kim tərəfindən olunmasından asılı olmayaraq, bu həqiqəti dəyişə bilməz". Hökumət İsrailin bu qərarının regionda sabitliyi sarsıtdığını və ciddi diplomatik nəticələr doğura biləcəyini vurğulayıb.
Afrika Birliyinin sərt mövqeyi
Afrika Birliyi 55 üzv ölkəni birləşdirən regional təşkilat olaraq İsrailin qərarını qınayıb və Somaliləndin tanınmasının Somali birliyinə təhdid olduğunu bildirib. Təşkilatın sədri Mahmud Əli Yusuf açıqlamasında vurğulayıb ki, "hər hansı bir cəhd Somali suverenliyini və ərazi bütövlüyünü pozmaq üçün təhlükəli presedent yarada bilər".
Türkiyədən dəstəkləyici bəyanat
Türkiyə prezidentinin kommunikasiya idarəsinin rəhbəri Burhanettin Duran açıqlamasında İsrailin bu addımını beynəlxalq hüququn açıq pozuntusu kimi qiymətləndirib. Onun sözlərinə görə, qərar Somalinin suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə yönəlmiş bir müdaxilədir və Afrikanın Qərb bucağında vəziyyəti daha da həssas edir. Duran beynəlxalq ictimaiyyəti birləşməyə və regionda gərginliyi artıran addımlara qarşı durmağa çağırıb, Ankara isə Somali ilə qardaşlıq münasibətlərini qorumaqda qətiyyətlidir.
İsrailin strateji maraqları və regional təsir
"Reuters"-in məlumatına görə, İsrail Somaliləndin müstəqilliyini tanıyan ilk ölkə olub. İsrail ilə Somalilənd arasında təhlükəsizlik, texnologiya və iqtisadiyyat sahələrində əməkdaşlıq haqqında müqavilə bağlanıb. Bu, xüsusilə Yəməndə İsrailə qarşı düşmən mövqe tutan Husi qüvvələrinə yaxınlıq baxımından strateji əhəmiyyət kəsb edir. Somaliləndin Bəb əl-Mandəb boğazına çıxışı, Qırmızı dəniz və Hind okeanına gedən əsas ticarət yollarını nəzarətdə saxlamağa imkan verir.
Tarixi kontekst
Somalilənd 1991-ci ildə Somali respublikasından ayrılaraq müstəqilliyini elan edib, lakin beynəlxalq aləm onu hələ də Somali ərazisi kimi tanıyır. Ölkə 176 min kvadrat km ərazisi ilə Uruqvay və ya bir qədər kiçik Seneqalla müqayisə oluna bilər. Somaliləndin sabit administrasiyası və demokratik idarəçiliyi, onu regional nümunə kimi önə çıxarır. İsrailin bu addımı həm regionda geosiyasi balansı dəyişir, həm də Afrika və ərəb dünyasında mübahisəli müzakirələrə səbəb olur. Bu, eyni zamanda BMT və beynəlxalq ictimaiyyət üçün yeni diplomatik çağırışlar yaradır.
