Azpost portalından əldə olunan məlumata əsasən, ain.az xəbər verir.
Ölkədə fəaliyyət göstərən muzeylərin sayı artsa da, bu müəssisələrin maliyyələşməsi, ziyarətçi cəlbediciliyi və texnoloji yeniliklərlə ayaqlaşması sahəsində ciddi problemlər qalmaqdadır.
AzPost bildirir ki, hazırda Azərbaycanda Mədəniyyət Nazirliyinin balansında 250-dən çox muzey fəaliyyət göstərir. Bunlara Milli İncəsənət Muzeyi, Azərbaycan Tarixi Muzeyi, Xalça Muzeyi, Qobustan Dövlət Tarix-Bədii Qoruğu, Atəşgah, Palçıq Vulkanları qoruğu, eləcə də regionlarda yerləşən onlarca tarix-diyarşünaslıq muzeyi daxildir. Lakin bu muzeylərə maraq və ziyarətçi axını regiondan-regiona fərqli səviyyədədir ki, bunun əsas səbəbləri arasında mərkəzləşdirilmiş təbliğatın zəifliyi və infrastrukturun qeyri-bərabər inkişafı göstərilir.
2023-cü ildə muzeylərə təxminən 1 milyon nəfər baş çəkmişdi. 2024-cü ildə isə bu rəqəm əhəmiyyətli şəkildə artaraq 663 min nəfəri ötüb. Ən çox ziyarət edilən məkanlardan biri Azərbaycan Xalça Muzeyi olub – ötən il bu muzeyə 120 minə yaxın insan baş çəkib.
2025-ci ilin ilk dörd ayında isə 277 min nəfər muzey və qoruqlara daxil olub ki, bunun 73 faizi əcnəbilərdən ibarətdir. Bu dinamika turizm sahəsində bərpa olunan marağın göstəricisidir.
Lakin artan ziyarətçi sayına baxmayaraq, maliyyə göstəriciləri qənaətbəxş deyil. Məsələn, Milli İncəsənət Muzeyinə giriş böyüklər üçün 10 manat, tələbələr üçün 5 manat, məktəblilər üçün isə 2 manatdır. Region muzeylərində bu qiymətlər 1-3 manat arası dəyişir. Belə şəraitdə yalnız Bakıdakı bir neçə iri muzey özəl sərgilər və sponsor dəstəyi ilə qismən maliyyə təminatı əldə edə bilir. Əksər muzeylərin fəaliyyət xərcləri isə dövlət büdcəsi hesabına qarşılanır.
2024-cü ildə bilet satışlarından əldə olunan gəlir 5 milyon 786 min manata çatıb. Bu göstərici əvvəlki illərlə müqayisədə ciddi artımdır – məsələn, 2023-cü ildə bu məbləğ cəmi 2 milyon manat civarında olmuşdu. Əlavə olaraq, dövlət büdcəsinə 866 min manat ƏDV daxil edilib. Lakin bu vəsaitlərin saxlanma, təmir və inkişaf xərclərini tam qarşılamadığı da məlumdur.
Muzey sahəsində diqqətçəkən məsələlərdən biri də tenderlərin təşkili və icrasıdır. 2023-cü ildə yalnız paytaxt ərazisində muzeylərin texniki təchizatı, sərgi dizaynı və eksponatların bərpası məqsədilə keçirilmiş təxminən 25 tenderin ümumi dəyəri 4 milyon manata yaxın olub. Bu rəqəmlər təmir və yenidənqurma baxımından önəmli olsa da, ictimaiyyət və media nümayəndələri tenderlərin şəffaflığı ilə bağlı problemləri gündəmə gətirir.
Ekspertlər bildirirlər ki, müasir dövrdə muzeylər təkcə fiziki eksponatlarla deyil, rəqəmsallaşma, virtual turlar, interaktiv panellər, mobil tətbiqlər və ağıllı bələdçi sistemləri ilə də cəlbedici olmalıdır. Azərbaycanda bu yanaşmalar hələ ki məhdud tətbiq olunur. Məsələn, bəzi muzeylərin internet səhifəsi ya ümumiyyətlə yoxdur, ya da məlumat baxımından zəifdir. Bununla belə, Qobustan, Atəşgah və Palçıq Vulkanları qoruqları kimi bəzi muzeylər artıq xarici turistlərin marağını cəlb etməyə başlayıb.
AzPost.az
Paylaş
Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün ain.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
