Rusiyanın Yekaterinburq şəhərində iki azərbaycanlının ölümü ilə bağlı yaranan diplomatik qalmaqal son bir ildə iki ölkə arasında ikinci ictimai mübahisəyə səbəb olub.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə BBC yazıb.
Britaniya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Bazar ertəsi Rusiyanın “Sputnik” agentliyinin Bakıdakı ofisində FSB-nin iki agenti həbs edilib. Hakimiyyətə yaxın Azərbaycan nəşrləri Rusiya hökumətini və şəxsən prezident Vladimir Putini danlayır. Moskva bildirir ki, Rusiya hüquq-mühafizə orqanları əməkdaşlarının hərəkətlərinə belə cavab verilməsi əsassızdır.
Amma Bakının sərt reaksiyası regionun geosiyasətində baş verən genişmiqyaslı dəyişikliklərin nəticəsidir. Cəmi bir neçə il əvvəl bu cür faciələr iki ölkə arasında münasibətlərə elə də təsir etməmişdi.
Yekaterinburqdakı kimi azərbaycanlıların iştirak etdiyi hadisələr əvvəllər də Rusiyada baş verib, lakin belə reaksiyaya səbəb olmayıb. 2021-ci ildə 19 yaşlı Vəkil Abdullayev Novosibirsk vilayətində güllələnib - iddia edilirdi ki, Abdullayev saxlayan yol polisi inspektoru təsadüfən onu başından gülləyib. Məhkəmə inspektora bəraət verdi və o, işə qayıtdı.
Daha sonra araşdırma diaspor nümayəndələri və Azərbaycan parlamentinin üzvləri tərəfindən tənqid olunsa da, iş ən yüksək səviyyəyə çatmayıb.
Ötən həftə Sankt-Peterburq məhkəməsinin özlərini “Azərbaycan mafiyası” adlandıran bir qrup gənci həbs cəzasına məhkum etməsinə rəsmi reaksiya olmadı. Əslində, onlar yeniyetmə dəstəsi idi, təsadüfi yoldan keçənlərə hücum edir və bunu lentə alırdılar. 2023-cü ildə Rusiya İstintaq Komitəsi onları öz üzərinə götürəndə dəstə başçısı Azərbaycana qaçdı, lakin Moskvanın tələbi ilə geri qaytarıldı.
Bununla belə, Azərbaycan ekstradisiya məsələlərinə heç də həmişə cavab verməyib: bu il Bakı məhkəməsi Valeri Meladze, Nikolay Baskov və digər rus estrada ulduzlarının çıxış etdiyi qız toyunun görüntülərindən sonra məşhurlaşan Krasnoyarskın sabiq hakimi Yelena Xaxalevanın Rusiyaya qayıtmasından imtina edib.
Rusiya ilə Ukrayna arasındakı müharibə Moskvanın Cənubi Qafqazda mövqelərini zəiflədib. İşğaldan bir neçə gün əvvəl Putin və Əliyev müttəfiqlik əməkdaşlığı haqqında bəyannamə imzalayıblar. İki ölkə əsla müttəfiq olmadılar: Azərbaycan Rusiya tərəfindən ələ keçirilən Ukrayna ərazilərini işğal olunmuş adlandırır və Kiyevə humanitar yardım göndərir.
Lakin Moskva ən sərt sanksiyalar altında onu xarici dünya ilə birləşdirən layihələrdə iştirak etdiyi üçün Bakını çox bağışlayır. Azərbaycandan təkcə əsas qaz kəmərləri deyil, həm də Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizinin bir qolu keçir və bu, Rusiyaya Asiya bazarlarına çıxış imkanı verir.
Bölgə üzrə britaniyalı tarixçi Tomas de Vaal yazır: “Rusiya artıq Cənubi Qafqazda sərt güc mövqeyi tuta bilməz”.
Bakı istəməzdi ki, Rusiya Gürcüstanda əvvəlki təsirini bərpa etsin, xüsusən ona görə ki, əsas enerji və nəqliyyat marşrutları ondan keçir. Azərbaycan da Ermənistanda qonşuları ilə barışmağa və Qarabağ məsələsində tələblərdən qəti şəkildə imtinaya qarşı çıxan rusiyayönlü qüvvələrin hakimiyyətə gəlməsinə imkan verməyə hazır deyil.
Amma Moskva ilə münasibətlərdəki ictimai böhranın başqa ünvançısı var: Qərb.
Cənubi Qafqaz üzrə mütəxəssis Kirill Krivoşeyev deyir: “Rusiyadan uzaqlaşma [Azərbaycan üçün] öz günahlarını Qərbdən gizlətmək üçün faydalıdır”.
“Reallıqda Azərbaycan və Rusiya nə yaxın müttəfiqlər, nə də açıq-aşkar düşmənlərdir, amma bunlar arasında bir şey var”,- Karnegi Mərkəzindən Zaur Şiriyev deyir.
“Azərbaycan açıq şəkildə bildirir ki, Rusiyanın davranışını passiv qəbul etməyə hazır deyil, xüsusən də öz maraqları təhlükə altındadır”, - ekspert əlavə edir.
Y. QACAR
