Müəllif: Mehin Qasımova, Banco.az
Güclü qlobal iqtisadi mənzərə və aşağı neft ehtiyatlarında əks olunan cari sağlam bazar əsaslarını nəzərə alaraq səkkiz iştirakçı ölkə iyul ayı ilə müqayisədə 2025-ci ilin avqustunda sutkada 548,000 barel həcmində hasilat düzəlişi həyata keçirəcək.
Banco.az xəbər verir ki, bu ilin yazında razılaşdırılmış dörd aylıq artıma bərabərdir. Daha sonra qərara alındı ki, ölkələr bu ilin aprelindən aylıq 130-140 min barel addım atmaqla 2026-cı ilin sentyabrına qədər götürülmüş məhdudiyyətləri mərhələli şəkildə tətbiq etsinlər. Bununla belə, may, iyun və iyul aylarında hasilatın sutkada 411 min barel ilə artırılmasına qərar verilib. Eyni variant avqust ayı üçün nəzərdə tutulmuşdu.
OPEC xatırladır ki, bazar sabitliyini qorumaq üçün dəyişən bazar şəraitindən asılı olaraq bu artımlar dayandırıla və ya ləğv edilə bilər.
Qeyd olunur ki, kvotaların artırılması iştirakçı ölkələrə kompensasiyaların ödənilməsini sürətləndirmək imkanı verəcək. Aprel ayına olan məlumata görə, əvvəllər hasilatı azaltmış ölkələr onu daha da 4,6 milyon barel azaltmalıdırlar: İraq - 2 milyon barel, Qazaxıstan - 1,3 milyon barel, Rusiya - 0,7 milyon barel. Bununla belə, Qazaxıstan ilin əvvəlində Tengiz yatağında yeni güclərin işə salınması ilə artırılan neft hasilatını azaltmayacağını bəyan edib. Fevral ayından etibarən ölkədə müəyyən edilmiş həcmdən təxminən 300-400 min barel artıq hasilat həyata keçirilir.
Səkkiz ölkə 2024-cü ilin yanvar ayından hər hansı artıq hasilatı tam kompensasiya etmək niyyətlərini təsdiqləyib.
Sentyabr ayı üçün hasilat səviyyələri ilə bağlı qərar vermək üçün növbəti iclas avqustun 3-nə planlaşdırılıb.
Hesablamalara görə, sutkada 2,2 milyon barelə qoyulan məhdudiyyətlərdən, ölkələrin bazara çıxarmaq üçün gündə 281,000 varil qalıb. Bununla belə, bu ölkələrin 2026-cı ilin sonuna qədər qüvvədə olan 1,65 milyon barellik başqa bir könüllü “məhdudiyyət paketi” də var.
Hesablamalara görə, cari kompensasiya planı nəzərə alınmaqla, avqustda OPEC+ ölkələri hasilatı 502 min barel artıraraq iyulun icazə verilən səviyyəsinə - 37,028 milyon barelə çatdıra biləcəklər.
Əvvəlki kimi, yalnız iki OPEC+ üzvü - Səudiyyə Ərəbistanı və Əlcəzair avqustda müəyyən edilmiş kvotalar səviyyəsində - müvafiq olaraq sutkada 9,756 milyon barel və 948 min barel neft hasil edə biləcək. Qalan altı G8 üzvü planlarını əvvəlki aylarda icazə verdikləri artıq neft hasilatının həcmindən asılı olaraq hesablanan müəyyən məbləğdə kompensasiya ilə azaltmağa məcbur olacaq.
Mövcud kvotalara və ən son kompensasiya cədvəllərinə görə, gələn ay Rusiyada neft hasilatı planı sutkada 9,181 milyon barel ( kompensasiya olmasa, kvota sutkada 9,344 milyon barel olacaq - İF ), İraqda - 4,041 milyon barel, BƏƏ-də - 3,262 milyon barel, Qazaxıstanda -2,48 milyon barel təşkil edir. 1,391 milyon barel, Omanda - 773 min barel.
