Bu ixtisası seçənlər işsiz qala bilər

“Hazırkı tədris planlarında hələ də əmək bazarında tələbatı olmayan və texnologiya ilə əvəz olunmuş ixtisaslar geniş şəkildə mövcuddur. 2023-cü ilin qəbul planlarına əsasən, arxivçilik, kitabxanaçılıq, təsviri incəsənət müəllimliyi, biblioqrafiya, musiqi nəzəriyyəsi, şərqşünaslıq və əxlaq fənni müəllimliyi kimi ixtisaslara dövlət sifarişi ilə qəbul aparılıb. Halbuki bu sahələrin əksəriyyətində məzunların iş tapmaq ehtimalı ya çox aşağıdır, ya da bu vəzifələr artıq avtomatlaşdırılmışdır. Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin 2022-ci il hesabatında qeyd olunur ki, ali təhsilli işsizlərin 48 %-i ixtisası üzrə iş tapa bilməyib və onların əksəriyyəti məhz yuxarıda sadalanan sahələrdə təhsil alıblar. Bu faktlar təhsil proqramlarının əmək bazarından tam şəkildə qopduğunu göstərir”.

Bunu Demokrat.az-a açıqlamasında tanınmış təhsil eksperti Kamran Əsədov deyib. O bildirib ki, Azərbaycanda isə hələ də “rus dili və ədəbiyyatı müəllimliyi”, “tərcümə (ərəb dili)”, “bədən tərbiyəsi və idman”, “turizm işinin təşkili” kimi sahələrə yüzlərlə gənc qəbul edilir, lakin bu sahələrin əmək bazarındakı qarşılığı yoxdur:

“Dünya təcrübəsində isə bu yanaşma tam fərqlidir. Almaniyada 2018-ci ildən başlayaraq “Beruf 2030” proqramı əsasında gələcəkdə ləğv olunacaq və ya transformasiyaya uğrayacaq ixtisaslar barədə illik hesabat hazırlanır. Sinqapurda “SkillsFuture” adlı dövlət təşəbbüsü çərçivəsində gənclərə 10 illik perspektivdə yüksək gəlir gətirəcək ixtisaslar barədə xüsusi platforma təqdim olunur və bu ixtisaslar tədris sistemində prioritet elan edilir. Finlandiyada ali məktəblərin qəbul planları illik yox, 3 illik əmək bazarı proqnozları əsasında müəyyən edilir. Bu ölkələrdə artıq “süni intellekt etikası”, “bioinformatika”, “rəqəmsal hüquq”, “ağıllı kənd təsərrüfatı mühəndisliyi”, “metavers platforma dizaynı”, “karbon menecmenti” kimi ixtisaslar mövcuddur və ali məktəblərdə geniş şəkildə tədris olunur”.

Ekspert bildirib ki, əgər ixtisas əmək bazarında yoxdursa, o ali təhsildə də olmamalıdır. Əks halda, təhsil sistemi yalnız formal diplomların “istehsal sexinə” çevriləcək və bu da cəmiyyətin intellektual və iqtisadi potensialını ciddi şəkildə zəiflədəcək.

Qeyd edək ki, Dövlət İmtahan Mərkəzinin sədri Məleykə Abbaszadə təxminən 5 ilə bəzi ixtisasların ləğv olunacağını deyib.

Cavidan Mirzəzadə
Demokrat.az

Bu ixtisası seçənlər işsiz qala bilər — Ekspertdən XƏBƏRDARLIQ

Hesaba daxil ol

Qeydiyyatdan keç

Şifrəni bərpa et